नेपाल राष्ट्र बैंकको गभर्नरको पदावधि सकिन लागेको छ भने २५ चैतदेखि नयाँ गभर्नर आउने भएका छन्। राष्ट्र बैंकले ५ वर्षको लागि नयाँ गभर्नर पाउने भएकोले यो अवधिमा अर्थतन्त्रले गरेको अपेक्षा, निजी क्षेत्रले खोजेको गभर्नर र अर्थतन्त्र चलायमान गराउन उद्योगी व्यवसायीको अपेक्षासहितका विषयमा निजी क्षेत्रका प्रतिनिधिमूलक व्यवसायीसँगको क्लिकमान्डुले बुझ्ने प्रयास गरेको उनीहरुकाे तर्क ।

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको पाँच वर्षे कार्यकाल यही चैत २४ गते सकिँदैछ । सरकारले नयाँ गभर्नर नियुक्तिको प्रक्रिया अघि बढाइसकेको छ ।

सरकारले अर्थमन्त्री विष्णु पौडेलको संयोजकत्वमा पूर्वगभर्नर विजयनाथ भट्टराई र राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्वउपाध्यक्ष डा विश्व पौडेल सदस्य रहेको ‘गभर्नर सिफारिस समिति’ गठन गरिसकेको छ । राष्ट्र बैंक ऐनमा भएको व्यवस्थाअनुसार उक्त समितिले कम्तिमा १ जना डेपुटी गभर्नरसहित ३ जनाको नाम सिफारिस गर्नेछ । र, सिफारिसमा परेका ३ जनामध्ये १ जनालाई सरकारले गभर्नर नियुक्त गर्नेछ।

गभर्नर बन्नका लागि आकांक्षीहरुले उच्च राजनीतिक नेतृत्व र शक्तिकेन्द्रसँग तीब्र लबिइङ गरिरहेका छन् । हालका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले रिफाइनान्सका नाममा खर्बौं रकम छापेर सस्तोमै बाँडेपछि खुसी भएको निजी क्षेत्र गभर्नरले बाँडेको पैसा फिर्ता लिन थालेपछि रिसले चुर भयो। गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीले एकपछि अर्को कडा नीति लिन थालेपछि निजी क्षेत्रले राष्ट्र बैंक र गभर्नरको चर्को आलोचना गर्यो । अर्थतन्त्रमा देखिएको सुस्तताको दोष पनि राष्ट्र बैंककै नीतिका कारण भएको दाबी गर्दै उद्योगी व्यवसायीहरुले गभर्नरको नीतिले अर्थतन्त्र बिग्रिएको आरोप लगाउँदै आएका छन्।

गभर्नर सिफारिस समितिलाई ब्रिफिङ: ट्यालेन्ट हन्ट गर्दा यी विषयमा गम्भीर नभए कलंकको दाग लाग्छ

निजी क्षेत्र भनेको आम सर्वसाधारणले बै‌कमा जम्मा गरेको निक्षेपलाई ऋण लिएर चलाउने वर्ग हो । त्यसैले गभर्नरले लिने नीतिले उक्त वर्गलाई प्रत्यक्ष छुन्छ । यसै सन्दर्भमा क्लिकमान्डुले को र कस्तो गभर्नर ? भन्ने विशेष श्रृंखला नै चलाएको छ र

यसै सन्दर्भमा निजी क्षेत्रका संगठनहरुका नेता समेत रहेका उद्योगी-व्यवसायीहरुलाई तपाईंहरुलाई कस्तो गभर्नर चाहिएको छ ? भनेर सोधेको छ । उनीहरुको भनाइ जस्ताको त्यस्तै:

दीर्घकालीन नीति लिएर अर्थतन्त्र चलायमान बनाउने व्यक्ति चाहिन्छ

नेपालको अर्थतन्त्रमा आइपर्ने धेरै परिस्थितिले अर्थतन्त्र सधैं नियन्त्रणमै रहन्छ भन्ने हुँदैन । अन्तर्राष्ट्रिय भू-राजनीतिले गर्दा नेपालको अर्थतन्त्रलाई प्रभाव पारिरहेको हुन्छ । अर्थतन्त्रका लागि सबै अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थिति, देशको आर्थिक अवस्था बुझेर काम गर्न सक्ने, उपयुक्त निर्णय लिन सक्ने र सरकारसँगको समन्वयमा काम गर्न सक्ने व्यक्ति राष्ट्र बैंकको गभर्नरको लागि उपयुक्त पात्र हुन्छ ।

डामाडोल बन्दै गएको आन्तरिक अर्थतन्त्रमा सुधार गरेर जानुपर्ने अवस्था छ । सरकारले लिने पोलिसी रियाक्टिभ खालको हुन्छ। केही भइसकेपछि रियाक्ट गर्ने गरी पोलिसी बनाइने गरिएको छ, यसले गर्दा पोलिसी आएपछि रियाक्ट गर्ने भएका कारण सरकारी नीतिप्रति प्रश्न उठ्ने पनि गरेको छ ।

सरकारले लिएको नीति नियमको लागि पूर्वअनुमान गर्नुपर्ने हुन्छ । यसो भयो भने अर्थतन्त्रमा झट्का आउँदैन । दीर्घकालीन सोच राखेर आउने नीतिले पक्कै पनि अर्थतन्त्रलाई राम्रो गर्छ । धेरै समयदेखि कहिले तरलता अभाव हुने, कहिले धेरै हुने भइरहेको छ । यी सबै पक्षलाई हेरेर नीति बनाउने गरियो भने गुणात्मक लाभ हुन्छ । सरकारले लिने नीति समयअनुसार परिमार्जन गर्ने र बजारको आवश्यकता अनुसार पनि हुनुपर्छ ।

तर अत्यन्तै छिटो नीति परिवर्तन गर्ने गर्दा पनि लयमा गएको अर्थतन्त्रमा ब्रेक लाग्ने जोखिम हुन्छ । राष्ट्र बैंकले लिने नीति ल्याउँदै आवश्यकता बुझेर आउनुपर्छ । निजी क्षेत्रले स्वीकार गर्नै नसक्ने र त्यो नीतिको कार्यान्वयनले अर्थतन्त्रलाई राम्रो गर्दैन भने कार्यान्वयनमा जोड दिनु पनि हुँदैन । जस्तो राष्ट्र बैंकले कहिले ऋणको जोखिम भार घटाउने त कहिले बढाउने काम गरिरहेको छ। यो अर्थतन्त्रका लागि उपयुक्त होइन । राष्ट्र बैंकमा नयाँ गभर्नर आउने तयारी भएको र उनले लिने पोलिसीले पक्कै पनि अर्थतन्त्रका लागि राम्रो गरोस् भन्ने हाम्रो अपेक्षा छ । त्यसो त सरकारले ल्याउने वित्त नीति र राष्ट्र बैंकको मौद्रिक नीतिको तालमेल पनि मिल्नुपर्छ । यसको तालमेल नहुँदा भएको विगतको समन्वयको समस्या र त्यसले निम्त्याएको नकारात्मक प्रभावलाई पनि दृष्टिगत गर्ने गरी राष्ट्र बैंकले नयाँ गभर्नर पाउनुपर्छ ।

०००

निजी क्षेत्र मैत्री र सकारात्मक सोच भएको गभर्नर चाहिन्छ

राष्ट्र बैंकको आगामी गभर्नर अर्थतन्त्र बुझेको, निजी क्षेत्रमैत्री, अन्तर्राष्ट्रिय संघ संस्थासँग समन्वय गर्न सक्ने तथा सम्बन्ध विस्तार गर्न सक्ने क्षमता भएको व्यक्ति हुनुपर्छ । अहिलेको शिथिल अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउने, सकारात्मक ऊर्जा दिने व्यक्ति निजी क्षेत्रले गभर्नरका रुपमा खोजेको छ । यसका लागि बजारलाई माथि उठाउन सकारात्मक सोच राखेर अगाडि बढ्नु पर्छ ।

सकारात्मक दृष्टिकोण राखेर काम गर्दा बजारको आवश्यकता र नीतिगत व्यवस्थालाई पनि उचाइमा पुर्याउन सक्छ । अहिलेको अर्थतन्त्रमा देखिएको प्रमुख समस्या भनेकै समग्र माग घट्दै जानु हो ।

अर्थतन्त्रको गति सुस्त हुनु र सरकारले पनि खर्च गर्न नसक्ने अवस्था सिर्जना हुनुले नकारात्मक सन्देश गइरहेको अवस्था छ । यो बेला ‘मनि सर्कुलेसन’ बढाउनुपर्ने छ । राष्ट्र बैंकमा पैसा थुप्रँदै जाने, डलर महँगिरहने, बजारमा पैसा प्रवाह नहुने समस्याले गर्दा अर्थतन्त्र सन्तुलनमा नगएको देखाउँछ । भएकै स्रोत साधनको अधिक प्रयोग गरेर अर्थतन्त्रलाई गति दिन सकिन्छ, यसका लागि विगतमा अर्थतन्त्रलाई जोगाउने भन्दै रोकिएको आयातले थप समस्या भएको थियो । उत्पादन र उत्पादकत्व बढाउने गरी काम गर्ने व्यक्ति गभर्नर हुनुपर्छ । हुन त धेरै काम वित्त नीतिले गर्ने हो । वित्त नीतिकै आधारमा मौद्रिक नीति आउने भए पनि अबको ५ वर्ष राष्ट्र बैंकमा बस्ने गभर्नरले उत्पादकत्व र उत्पादन बढाउने गरी काम गर्दै निश्चित बिन्दुमा पुर्‍याउने गरि मिसन राख्नु पर्छ।

०००

अर्थतन्त्रलाई चलायमान गराउन आत्मविश्वास भएको व्यक्ति हुनुपर्छ

निजी क्षेत्रको आशा जहिले पनि सकारात्मक नै हुन्छ । निजी क्षेत्रले हेर्ने र अपेक्षा गर्ने पनि सधैं सकारात्मक नै हुन्छ । निजी क्षेत्रको समस्या बुझेको, सहजीकरण गर्न सक्ने र हाम्रो क्षेत्रको समस्या समाधान गर्ने निरन्तर प्रयासरत रहने व्यक्ति आगामी गभर्नर हुनुपर्छ । उद्योगको आवश्यकता बुझेको, आर्थिक गतिविधि बढाउन सहयोग गर्न सक्ने व्यक्ति गभर्नर बन्नु पर्छ ।

तथ्यांकमा हेर्दा कोभिडपछि गति लिन सुरु गरेको अर्थतन्त्र पछिल्लो समय पुनः शिथिल छ । तथ्यांकले अर्थतन्त्रको अवस्थालाई सकारात्मक नै देखाउँछ तर अपेक्षाअनुसार अर्थतन्त्रले गति लिन भने सकिरहेको छैन । हुन त गर्भनरले मात्रै सबै कुरा समाधान गर्ने पनि हैन। तै पनि मौद्रिक नीतिसहित राष्ट्र बैंकले लिने कानूनी व्यवस्था पनि निकै महत्वपूर्ण हुन्छ ।

अर्थतन्त्रलाई अगाडि बढाउने जिम्मेवारीसँगै वित्त नीति पनि त्यति नै प्रभावकारी हुनुपर्छ । हामीले मौद्रिक नीतिका लागि समिति बनाउनु उपयुक्त हुन्छ भनेर सुझाव पनि दिएका छौं । मौद्रिक नीतिले समस्या समाधान गरायो भने त्यसलाई अर्थतन्त्र सुधार गर्दै जान सहज हुन्छ । यसका लागि पनि अर्थतन्त्रका क्षेत्रगत सुझाव आवश्यक छ । सबै ब्याजदर बेसरेटमा आधारित भएर तयार हुन्छन्, मार्जिनल कस्ट लेन्डिङ रेट (एमसीएलआर) र एक्सटर्नल बेञ्चामार्क लेन्डिङ रेट (इबिएलआर)को कन्सेप्टमा जानु राम्रो हुन्छ ।

कर्जाको जोखिम भार शतप्रतिशत भन्दा बढी राख्नु हुँदैन । बैंकिङ सिस्टमलाई इनोभेटिभ बनाउनुपर्छ । यसले दीर्घकालमा बैंकिङ क्षेत्रलाई राम्रो गर्छ । अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउन आगामी गभर्नरको कन्फिडेन्स बिल्डअप हुनुपर्छ भने नीतिगत रुपमा पनि विस्तारै सुधार गर्दै जाने व्यक्ति चाहिन्छ । यो बाहेक हामी निजी क्षेत्रको प्रतिनिधिमूलक संस्था सीएनआईले लिखितरुपमै दिएको सुझावलाई गम्भीररुपमा लिई कार्यान्वयन गर्दै अघि बढ्ने हो भने अर्थतन्त्रमा सुधार आउँछ ।

०००

ब्याजदरमा स्थिरता ल्याएर अर्थतन्त्र चलायमान गराउन सक्ने चाहिन्छ

आर्थिक क्षेत्रको ब्याकबोन नै निजी क्षेत्र हो । बजार चलयमान बनाउन अलि खुकुलो नीति चाहिन्छ भने नीतिगत स्थिरता ल्याउने र अर्थतन्त्रलाई विश्वस्त बनाएर लैजानुपर्ने अवस्था छ । अर्थतन्त्र चलायमान बनाउन बैंकिङ प्रणालीलाई चलायमान बनाउने, आवश्यकता अनुसार बजारमा पैसा पठाउने र तान्नेसहितका काम गरेर अर्थतन्त्रलाई सन्तुलन कायम गर्नुपर्छ । अन्तरिक अर्थतन्त्रमा सन्तुलन कायम गरेर नै जानुपर्ने आवश्यकता छ ।

उत्पादनमूखी अर्थतन्त्रलाई विशेष ध्यान दिनुपर्छ । उद्योग व्यवसायलाई २ प्रतिशतशको ब्याजदरमा ऋण दिने गरी सहजीकरण गर्ने, पुनरकर्जामा सहजीकरण गर्ने, रोजगारी बढाउन सहयोग गर्ने गरी उत्पादन बढाउनमा प्रोत्साहन गर्ने नीति लिनुपर्ने हुन्छ । साना मझौला उद्योगलाई प्रवर्धन र संरक्षण गर्नुपर्छ । सम्भावनाका क्षेत्रहरु जस्तै जलविद्युत्, कृषि, घरजग्गा, निर्यातमा अनुदान तथा सहुलियत दिएर प्रवद्र्धन गर्ने नेतृत्व चाहिएको छ ।

राष्ट्र बैंकका कर्मचारीहरु भन्छन्: हामीलाई यस्तो गभर्नर चाहिन्छ

होटललाई उद्योगको रुपमा मान्यता दिएको छ तर यसलाई प्रवर्धन गरेर सहजीकरण गर्ने काम भने हुन सकेको छैन । होटल, कृषि, ऊर्जा, उद्यमशीलता गर्ने, स्टार्टअप गर्ने युवावर्गसहितलाई लगानी गर्ने वातावरण बनाउने र त्यसका लागि सरकारले सहजीकरण तथा प्रवर्धन गर्ने काम गर्नुपर्छ । अर्थतन्त्रको आकार बढाउनमा काम गर्ने, दातृ निकायसँग समन्वय गरेर उद्यमशीलता विकास गर्ने गरी काम गर्ने नेतृत्व चाहिन्छ । राष्ट्र बैंकको नेतृत्वले गर्ने काम मौद्रिक नीतिको मात्रै हैन । बैंक तथा वित्तीय संस्थादेखि दातृ निकायसँग समन्वयमा काम गर्ने र उद्योग व्यवसायको लागि काम गर्ने निकाय पनि हो ।

पछिल्लो समय बैंकहरुको खराब कर्जा बढेको, लिलामीका सूचना धेरै आउन थालेका छन् । उत्पादन खुम्चिएको छ । उत्पादन बढाउन अहिले वितरण भएको कर्जालाई पुनरसंरचना गर्ने, उद्योग व्यवसाय र बैंक दुबैलाई बचाउनु पर्ने गरी नीति लिनुपर्ने आवश्यकता छ । राष्ट्र बैंक नियामक निकाय भएकाले ब्याजदरमा स्थिरता हुनुपर्छ । ब्याजदरमा स्थिरता ल्याउने गरी काम गर्नसक्ने व्यक्ति अब गभर्नर बन्नुपर्छ ।

०००

नीतिगत कारणले बढेको समस्या बुझ्ने गभर्नर चाहिएको छ

कुनै पनि देशको केन्द्रीय बैंकले खेल्ने भूमिका अर्थतन्त्रका लागि निकै महत्वपूर्ण प्रभावको रुपमा रहन्छ । हाम्रो देशमा पनि अर्थनीतिलाई प्रवाव पर्ने योजना आयोग, अर्थ मन्त्रालय र नेपाल राष्ट्र बैंक नै हो । यी तीनवटा निकायका बीचमा समन्वय भएन भने अर्थतन्त्रले गति लिन सक्दैन । लामो समयदेखि नेपालको वित्त नीति र मौद्रिक नीतिबीच समन्वय हुन नसक्दा आर्थिक मन्दी सहितको समस्या आइहेको हो । वित्त नीतिले र राष्ट्रिय योजना आयोजले वार्षिक ६ प्रतिशतभन्दा बढीको आर्थिक वृद्धि हुन्छ भन्ने तर वास्तविकतामा भने ३ देखि साढे ३ प्रतिशतसम्मको मात्रै भने हुने गरेको छ । त्यसो हुँदा आउने गभर्नर राजनीतिक नेतृत्वको क्याडर मात्रै भन्दा पनि मौद्रिक, वित्त तथा अर्थनीतिमा जानकार भएको, आर्थिक वृद्धिलाई अपेक्षा अनुसार गराउन सक्ने, निजी क्षेत्रको मनोबल बढाउने गरी काम गर्ने व्यक्तित्व अबको गभर्नरको लागि आवश्यक छ ।

बैंक तथा वित्तीय संस्थाको नियमन गर्ने काम राष्ट्र बैंक र यसको नेतृत्वले गर्ने गर्छ । त्यसैले यी सबै विषय बुझेको प्रभावकारी गभर्नर चाहिएको छ । पछिल्लो ३ वर्षदेखि जति-जति मौद्रिक नीतिमा सर्वसाधारणको चासो बढेको छ विगतका यस्तो कहिल्यै थिएन। यसको कारण भनेको पछिल्लो समयको संकुचन नीतिले मुलुकको समग्र अर्थतन्त्रमा प्रभाव पार्नुको कारण नै हो । मौद्रिक नीतिको समयसान्दर्भिक समीक्षा हुनुपर्ने हुन्छ । त्यसो हुन नसक्दा र निर्देशिका, नियम, मार्गदर्शनका नाममा छिटोछिटो हुने नीतिगत परिवर्तनले अर्थतन्त्रलाई राम्रो गरिरहेको छैन। उदाहरणका लागि सरकारले ईभी गाडीमा ८० प्रतिशतसम्मको ऋणलाई परिवर्तन गरेर ६० प्रतिशत बनाइसकेको छ । पछिल्लो अढाइ वर्षमा एक लाखभन्दा बढी व्यवसायी कालोसूचीमा पर्नु व्यवसायिक कारणले नभएर नीतिगत कारणले भएको भन्ने सबैले बुझेका छन् । त्यसले पछिल्लो समय सबै क्षेत्रलाई समेटेर जान सक्ने र अर्थतन्त्रलाई राम्रो गर्न सक्ने व्यक्ति गभर्नर चाहिएको छ ।

०००

अर्थतन्त्रका समस्या समाधान गर्न सक्ने नेतृत्व चाहिन्छ

निजी क्षेत्र माथि नउठी कुनै पनि क्षेत्र माथि जान सक्दैनन् । त्यसैले गभर्नर निजी क्षेत्रलाई बुझेको व्यक्ति चाहिन्छ । जसले गर्दा घरजग्गा मात्रै नभएर समग्र निजी क्षेत्रलाई प्रोत्साहन गर्न सक्छ । निजी क्षेत्रका सबै व्यवसायले गति लिन सकेको अवस्थामा मात्रै घरजग्गाको व्यवसाय चलायमान हुने हो । अरु व्यवसाय चलायमान भएपछि घरजग्गाको कारोबार पनि पक्कै बढ्छ । त्यसका लागि अबको गभर्नर निजी क्षेत्र बुझेकै हुनुपर्छ ।

३-३ महिनामा परिवर्तन हुने नीति निजी क्षेत्रले खोजेको होइन । छोटो समयको नीतिले अर्थतन्त्रलाई गति दिन नसक्ने भएकाले पनि दीर्घकालीन नीति चाहिन्छ । व्यवसायीले व्यवसाय गर्दा तत्काल नीति नियम परिवर्तन होला, ऋणको दायित्व बढ्छ, व्याज बढ्छ, लागत बढ्छ भन्ने अपेक्षा गरेको हुँदैन । त्यसैले पनि केन्द्रीय बैंकले लिने नीति पनि दीर्घकालीन हुनुपर्छ । घरजग्गामा लोन टु भ्यालु रिसियो कम्तिमा ८० प्रतिशत हुनुपर्छ, आम्दानीको स्रोतलाई खुकुलो बनाउनुपर्छ ।

घरजग्गा चलायमान बनाउँदा अरु १०/१५ वटा उद्योग आफैं चलायमान हुन्छन् । एउटा व्यवसायसँग अर्को व्यवसाय लिंक हुने भएकोले रियल स्टेटकोको कारोबार बढाउन सरकारले कानूनी सहजता गर्नुपर्छ । अर्थतन्त्र चलायनमाको पाटो घरजग्गा पनि हो । यो क्षेत्र चलायमान भएको अवस्थामा अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउन ठूलो योगदान गर्छ । जसकारण सहुलियत ऋण दिने, घरजग्गा कारोबार कम्पनीमार्फत गराउने, राजस्व बढ्ने र इजाजत लिएरमात्रै कारोबार गर्ने व्यवस्था गर्नुपर्छ । यो सबै काम गर्न केन्द्रीय बैंकले धेरै पक्षबाट काम गर्नुपर्ने भएकोले पनि अबको गभर्नरले अर्थतन्त्रका समस्यालाई समाधान गर्ने खालको व्यक्ति गभर्नर हुनुपर्छ ।

०००

२-४ बैंकको सेरोफेरोमा घुम्ने व्यक्ति गभर्नर बन्नु हुँदैन

राष्ट्र बैंकको आगामी गभर्नर अर्थव्यवस्थालाई राम्ररी हाँक्न सक्ने हुनुपर्छ । अहिलेका गभर्नरले बैंकको पक्षमा विभेदपूर्ण काम गरेका कारण आर्थिक क्षेत्र कमजोर भएको थियो । जसकारण निजी क्षेत्रले गभर्नरको विरोध नै गर्नुपरेको थियो । अब आउने गभर्नरले निजी क्षेत्रको हितमा काम गर्ने, अर्थतन्त्रलाई गति दिने, बैंकको ब्याजदर एकल अंकमा कायम राखेर निजी क्षेत्रमा प्रवाह हुने कर्जा बढाउने तथा व्यापार चलायनमा गर्न सहजीकरणको भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ ।

निजी क्षेत्रले अपेक्षा अनुसार काम गर्न र अर्थतन्त्रलाई गति दिन गभर्नरकै भूमिका महत्वपूर्ण हुने भएकोले पनि मौद्रिक नीतिलाई कार्यान्वयन गर्दै अर्थ मन्त्रालय र योजना आयोजनसँग समन्वय र विदेशी दातृ नियकासँगको सम्बन्ध स्थापित गरेर काम गर्नसक्ने खुबी राख्नुपर्छ । राष्ट्र बैंकको गभर्नर केवल समिति बैंकहरुको मात्रै नभएर समग्र निजी क्षेत्रको हुनुपर्छ।

०००

निराशालाई हटाउँदै दीर्घकालीन हितमा काम गर्न सक्ने गभर्नर चाहिन्छ

राष्ट्र बैंकको अब आउने गभर्नरको भूमिका अर्थतन्त्र बढाउनका लागि निकै महत्वपूर्ण हुन्छ । गभर्नरले मौद्रिक नीतिमार्फत खेल्ने भूमिकाले नै अर्थतन्त्रलाई गति दिने हो । यसर्थ केन्द्रीय बैंकको नेतृत्व गर्ने व्यक्तिले विदेशी दातृ निकायको दबाब झेल्नुपर्छ । नेपालको अर्थतन्त्रमा प्रमुख विदेशी साझेदारले दबाब दिने गरेका छन् । यसलाई राइटली ट्याकल गर्नसक्ने गभर्नर चाहिन्छ ।

उद्योग र व्यापार गर्ने भनेको घाटाको लागि हुँदै होइन । नाफामै चल्नुपर्छ । व्यापार व्यवसाय नाफाकै लागि गरिने हुन्छ । बरु बैंकले १० पैसा मात्रै नाफा कमाउँदा उद्योग व्यापारले १ रुपैयाँ नाफा कमाउने हुनुपर्छ । यहाँ त बैंकले पैसा थुपारेर बस्ने, लगानी नगर्ने अनि ब्यालेन्ससिट नाफामै हुनुपर्छ । उद्योग व्यापार व्यावसाय घाटामा जाने अनि बैंक मात्रै नाफामा भन्ने हुँदैन । उद्योग व्यापार व्यवसाय नाफा हुनुपर्छ बल्ल पो राजस्व आउँछ, निजी क्षेत्रले लगानी बढाउँछ र लाभ कमाउँछ ।

यसर्थ अब आउने गभर्नरले ट्रेडलाई ब्यालेन्स गर्नुपर्छ भने अर्थतन्त्रमा विगतदेखि विकसित भएको निराशालाई हटाउने गरी नीति नियम ल्याएर दीर्घकालीन हितमा काम गर्नुपर्छ ।

०००

एयर बीएनबीलाई अनुगमन र नियमन गर्ने नेतृत्व आउनुपर्छ

नेपालमा पछिल्लो समय होटल क्षेत्रमा पर्याप्त लगानी भइरहेको छ । होटल पूर्वाधारमा बढेको लगानीसँगै यो क्षेत्रले गर्ने आम्दानीमा भने कमी हुँदै गएको छ । होटल पूर्वाधार जति धेरै थपिँदै गएका छन् त्यति नै बढी कोठाको बिक्रीदरमा अस्वस्थ प्रतिस्पर्धा भइरहेको छ । यही बेला नेपालमा पनि अनलाइन प्लेटफर्म एयरबीएण्डबीमार्फत हुने कारोबारको नियमन र अनुगमन गर्नुपर्ने छ ।

यसबाट हुने कारोबार पारदर्शी हुन सकेको छैन भने राज्यले पाउने राजस्वसमेत गुमेको छ । यसबाट भएको कारोबार अनुगमन गर्ने र नियमनको दायरामा ल्याउनुपर्ने जिम्मेवारी आगामी राष्ट्र बैंक नेतृत्वको छ । त्यसले नेपालमा पैसा कसरी आउँछ भनेर अनुगमन गर्ने र व्यवस्थित गर्न नियमनको जरुरी छ ।

यसका साथै विदेशी मुद्रा भित्र्याउने होटल क्षेत्रलाई राज्यले इन्सेन्टिभ दिन सकेको छैन । विदेशी मुद्राको कारोबारको सीमा बढाउने, विदेशीले ल्याउने पैसालाई बढाउन सहयोग गर्नेसहितको निजी क्षेत्रलाई प्रोत्साहन गर्ने गरी काम गर्ने नेतृत्व राष्ट्र बैंकमा आउनुपर्छ ।

०००

को र कस्तो गभर्नर ? (विशेष श्रृंखला)

– गभर्नर सिफारिस समितिलाई ब्रिफिङ: ट्यालेन्ट हन्ट गर्दा यी विषयमा गम्भीर नभए कलंकको दाग लाग्छ
– राष्ट्र बैंकको गभर्नर बन्न १२ भाइको लिगलिगे दौड: कसको कनेक्सन कहाँ, सम्भावना कति ?
– राष्ट्र बैंकको गभर्नरमा डेढ दर्जन आकांक्षी, को को छन् दौडमा ?
– नेपाल राष्ट्र बैंकको भावी गभर्नर को बन्लान् ?
– गभर्नरको पदनै धरापमा पारेको राष्ट्र बैंकको त्यो अलोकप्रिय नीतिले प्रणालीलाई कता लैजाँदैछ ?
– राष्ट्र बैंकको आगामी गभर्नर कस्तो हुनुपर्छ ?
– राष्ट्र बैंक कब्जा गर्ने सरकारको दुर्नियत, विचौलियाको मतियारलाई गभर्नर नबनाउनु: स्वर्णिम
– सरकारले गठन गर्‍यो गभर्नर सिफारिस समिति, राष्ट्र बैंकले कस्तो नेतृत्व पाउँदैछ ?
– गभर्नर नियुक्तिको मुखैमा किन गायव गरियो ‘अर्थ सम्वद्ध निकायका पदाधिकारी नियुक्ति मापदण्ड’ ?
– यी ३ जनाले पाए राष्ट्र बैंकको गभर्नर सिफारिस गर्ने जिम्मेवारी
– एक्जिट मुडमा गभर्नर, अत्यावश्यक बाहेक निर्णय हुन छोड्यो
– कार्यकाल सकिनुअघि १० दिनको ‘फोर्स लिभ’मा गभर्नर अधिकारी, अन्तिम एक साता जिम्मेवारीमा फर्किने
– गभर्नर नियुक्तिको मुखैमा ओलीको सन्देश: महिलालाई राष्ट्रपति, प्रधानन्यायाधीश र मुख्यसचिव बनाउने मै हुँ
– डेपुटी गभर्नर नीलम: १९ वर्षमै विवाह, टीयूको गोल्ड मेडलिस्ट, विद्यार्थीले भनेपछि राष्ट्र बैंकमा जागिर
– राष्ट्र बैंकको अब बन्ने गभर्नर यस्तो होस्ः पूर्वगभर्नर डा. चिरञ्जीवि नेपाल
– परराष्ट्रमन्त्री आरजूले नमानेपछि गभर्नर छान्ने समितिले कामै गर्न सकेन, अब के हुन्छ ?
– गभर्नर नियुक्तिको सिफारिस गर्न तीन सदस्यीय समिति गठन
– नबिल बैंकको सीईओबाट राजीनामा दिएर गभर्नर बन्ने दौडमा ज्ञानेन्द्र ढुंगाना, कति छ सम्भावना ?
– राष्ट्र बैंकको अब बन्ने गभर्नर ‘म जस्तै’ हुनुपर्छ
– यस्तो हुनुपर्छ अबको गभर्नर: पूर्वबैंकर परशुराम कुँवर
– भावी गभर्नरमा हुनैपर्ने ३ गुण, जसले राष्ट्र बैंकको शीर उँचो राख्नेछ: नरबहादुर थापा
– राजनीतिक हैन आर्थिक म्यान्डेट पुरा गर्ने गभर्नर चाहिन्छ: अनलराज भट्टराई
– ‘भावी गभर्नरको इन्टिग्रिटी कम्तिमा पूर्वगभर्नर कुलशेखर शर्माको झैं हुनुपर्छ’
– पार्टीबाट राजीनामा दिएको भोलिपल्ट गभर्नर नियुक्त गरेपछि राष्ट्र बैंक कसरी स्वायत्त हुन्छ ?
– आर्थिक दुरावस्थाबीच कस्तो व्यक्तिलाई गभर्नर चयन गर्ने?
– गभर्नरका लागि योग्य व्यक्ति नेता र शक्तिकेन्द्रलाई बिटो बुझाउँदै पुग्दैन, सरकारले ‘ट्यालेन्ट हन्ट’ गर्नुपर्छ
– कसैले पचाउन नसक्ने तथा बोल्ड नीतिगत निर्णय लिने व्यक्तिलाई गभर्नर बनाउनुपर्छ
– राष्ट्र बैंकका कर्मचारीहरु भन्छन्: हामीलाई यस्तो गभर्नर चाहिन्छ
– अबको गभर्नर कुलशेखर र कल्याणविक्रम जस्ता ‘टावरिङ पर्सनालिटी’ बनुन्, नाम सुन्दै विश्वले पुकारोस्
– गभर्नरको दौडमा पूर्वसचिवको इन्ट्री, यी बलिया दाबेदारमध्ये कसले मार्ला बाजी ?