संकटका बेला ‘फिलांथ्रोपिस्ट’ बन्नुपर्ने अर्बपति सुलभ अग्रवालले कालोबजारी गरेर इज्जत गुमाए
काठमाडौं । केही दिनअघि अर्थमन्त्रालयमा कोरोना भाइरस (कोभिड १९)को प्रभाव र व्यवसायीले गर्नुपर्ने कामको विषयमा छलफल कार्यक्रम थियो । अर्थमन्त्रीले बोलाएको बैठकमा नेपाल उद्योग परिसंघको तर्फबाट सुलभ अग्रवाल पनि सहभागी थिए ।
त्यो बेला अग्रवालले संकटको यो समयमा व्यवसायीले नाफामा ध्यान दिन नहुने र आफ्नो सामाजिक उत्तरदायित्वलाई ख्याल गरेर व्यवसाय गर्नुपर्ने जोडतोडका साथ सुनाए । जुन काम आफुहरुले गर्ने प्रतिबद्धता पनि व्यक्त गरे ।
थर्मल गनको कालोबजारी गर्ने शंकर ग्रुपका मालिक सुलभ अग्रवाल पक्राउ
सुलभ अग्रवालको कुरा सुनेका सरकारी अधिकारीलाई लागेको थियो पछिल्लो डेढ दशकमा व्यवसायमा साम्राज्य बनाएको शंकर ग्रुपले लोकपरोपकार (‘फिलांथ्रोपिस्ट’को काम गर्ने छ ।
तर, सामाजिक उत्तरदायित्वको बारेमा बखान गरेका अग्रवाल मंगलबार भने कोरोना संकटको समयमा अत्यावश्यक मानिएको स्वास्थ्य उपकरण कालोबजारी गर्दागर्दै रंगेहात पक्राउ गरे ।
ठूला उद्योगीहरुको संस्था नेपाल उद्योग परिसंघका उपाध्यक्ष रहेका अग्रवाल अघिल्लो दिनसम्म कोरोना प्रभावितको लागि राहत बाँड्न हिँडिरहेका थिए ।
कोरोना भाइरस नियन्त्रणका लागि गरिएको लकडडाउनसँगै उद्योग व्यवसाय पूर्णरुपमा बन्द छ । यो बेला समस्या नपरेको कुनै क्षेत्र छैन ।
संकटको समयमा जनतालाई विश्वासमा लिन नसकेको सरकार विरुद्द हुने गाली निजी क्षेत्र विरुद्द गएको छ । अर्थात् सुलभले गरेको गल्तीको आलोचना निजी क्षेत्रले भोग्नु परेको छ । माडवारी समुदायले त अझ बढी भोग्नु परेको छ ।
अग्रवालको व्यवसायीक दिमागले समस्यामा पनि अवसर देख्यो । व्यवसायीले पैसा कमाउनु नराम्रो पनि होइन । तर, सुलभले जुन तरिकाबाट पैसा कमाउन खोजे यो भने व्यवसायिक धर्म विपरित थियो ।
निर्माण क्षेत्रसँग सम्बन्धित उद्योगमा पायोनियर मानिएका शंकर ग्रुपले यहीबेला चीनबाट कोरोना भाइरस नियन्त्रणको लागि चाहिने स्वास्थ्य सामाग्री आयात गर्ने र बिक्री गर्न लाग्यो ।
कालोबजारी नगर्न सुझाव दिनेलाई ‘ओम्नीले लुट्दा हुने, मैले लुट्न नहुने?’ भन्थे अग्रवाल
अग्रवालसँग निकट रहेका अधिकांश व्यवसायीले यो नजानेका काममा हात नहाल्न सुझाएका पनि थिए । तर, मालामाल पैसा कमाउने देखेका उनले सकैको कुरा सुनेनन् । र, फसे ।
कोरोना भाइरसका कारण विश्व बजारमा उपभोक्ताले सबैभन्दा बढी माग गर्ने ३ वटा वस्तु छन् । स्यानिटाइजर, माक्स र ज्वरो नाप्ने थर्मल गन अर्थात डिजिटल थर्मोमिटर । यो बाहेक औषधी तथा स्वास्थ्यकर्मीले चाहिने व्यक्तिगत सुरक्षा उपकरण (पीपीइ)को माग भए पनि त्यो अस्पतालमा सो उपचार गर्ने स्वास्थ्यकर्मीलाई चाहिन्छ ।
तर, स्नानिटाइजर, माक्स थर्मल गन आम उपभोक्तालाई चाहिएको अवस्था छ ।
व्यवसायीहरुका अनुसार कोरोना भाइरसको कारण नेपालमा मात्र करिब ५० हजार थर्मल गन खपत हुने सम्भावना छ । जसमा शंकर ग्रुपले मात्र २० हजार थर्मल थान थर्मल गन ल्याउने तयारी गरेको थियो ।
यदि महासंघ वा परिसंघले कालोबजारी गर्नेका पक्षमा वकालत गर्दै विज्ञप्ती निकाल्यो भने, लबिंग गर्यो भने त्यो भन्दा ठूलो कलंक अरु केही हुने छैन ।
२१ गते नेपाल एयरलाइन्सको चाटर्ड गरिएको जहाजबाट निजी क्षेत्रका व्यवसायीले मेडिकल सामाग्रीहरु ल्याउन लागेका थिए ।
तर, त्यो बेला सुलभले बद्मासी गरे । अरु व्यवसायीको सामाग्री रोके । अरु आधा दर्जन व्यवसायीको सामान चीनमै रोकियो । सुलभले मात्रै ल्याउन पाए । अत्याधिक माग भएको अत्यावश्यक वस्तु सुलभसँग मात्रै भयो । अनि किनको भन्दा ५ गुणा बढी मूल्यमा बिक्री गरे ।
किनकी उनको एकमात्रै उदेश्य थियो, ‘एनि हाउ, पैसा कमाउ ।’ पैसाले सबैकुरा मिलाउन सकिन्छ भन्ने सिद्दान्त अनुसार शंकर ग्रुप चल्थ्यो ।
तर सँधै त्यस्तो हुँदैन । अहिलेको अवस्थामा कालोबजारी गरेर सुलभले कमाएको इज्जत आजसम्म कमाएको पैसा तिर्दा पनि पाउने छैनन् ।
कालोबजारीको आरोप लागेका शंकर ग्रुपका सुलभ अग्रवाललाई ७ दिन प्रहरी हिरासतमा राख्न अनुमति
शंकर ग्रुपलाई नजिकबाट चिन्ने व्यवसायीहरु संकटको समयमा कोरोनासँग सम्बन्धित सामान बिक्री गरेर एकै लटमा २० देखि ३० करोडसम्म कमाउने गलत नीति लिएको कारण जेल जानु परेको बताउँछन् । जिल्ला प्रशासन कार्यालयले अग्रवाललाई ७ दिन हिरासतमा राख्न म्याद थप गरिसकेको छ ।
‘वर्षमा १ खर्बको कारोबार गर्ने समुहले १/२ करोड नाफा हुने व्यवसायमा यसरी हात हाल्ने थिएन, संकटमा नै २० देखि ३० करोडसम्म फाइदा हुने लक्ष्य देखेपछि मेडिकल सामाग्री आयात गर्ने काम गरे,’ ती व्यवसायीले भने ।
‘कालोबजारीको नाममा सरकारले व्यवसायीलाई जहिले पनि दुःख भने दिन्छ, अग्रवालले गलत नियत राख्दा व्यवसायिक जगतकै नाम बद्नाम गराए,’ उनलाई नजिकबाट चिनेका एक व्यवसायीले भने ।
व्यवसायीलाई पक्रा गरेपछि विरोधमा विज्ञप्ती जनाउने निजी क्षेत्रका संघ संगठनले अहिलेसम्म विज्ञप्ती जारी गर्न नसक्नुको कारण पनि अग्रवालले गलत तरिकाले पैसा कमाउने नीति लिएको कारण हो ।
सुलभ उद्योग परिसंघका उपाध्यक्ष हुन् भने उनका भाई शाहिल अग्रवाल नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघमा सक्रिय छन् ।
शाहिलले महासंघलाई विज्ञप्ती निकाल्न दबाब दिइरहे पनि महासंघ नेतृत्वले विज्ञप्ती निकाल्न सकेको छैन । यदि महासंघ वा परिसंघले कालोबजारी गर्नेका पक्षमा वकालत गर्दै विज्ञप्ती निकाल्यो भने, लबिंग गर्यो भने त्यो भन्दा ठूलो कलंक अरु केही हुने छैन ।
‘कालोबजारीको नाममा सरकारले व्यवसायीलाई जहिले पनि दुःख भने दिन्छ, अग्रवालले गलत नियत राख्दा व्यवसायिक जगतकै नाम बद्नाम गराए,’ उनलाई नजिकबाट चिनेका एक व्यवसायीले भने ।
शंकर ग्रुप अन्तर्गत संचालित हुने कम्पनीले कारोबार नै वर्षमा १ खर्बभन्दा बढी हुन्छ । अझ ग्रुप अन्तर्गतको फलामे डण्डी जगदम्बा स्टीलले नेपालको स्टील बजारमा करिब ४० प्रतिशत बजार हिस्सा ओगट्छ । फलामे डण्डी उद्योगमा सबैभन्दा बढी कर बुझाएको भनेर सरकारले विगतको उनको कम्पनीलाई सम्मान नै गरेको थियो ।
अन्य समयमा नाफाको लागि मात्र कुद्ने भनेर आरोप लाग्ने मारवाडी व्यवसायीको मन्त्र नै संकटमा देश र जनतालाई सहयोग गर्नु हो । तर, सुलभले त्यसो गरेनन् । समाज सेवा गर्न खोलिएका संस्थाले सामान माग्दा पनि महंगो नै मूल्य लिए
विगतमा कमाएको पैसा लोकपरोपकारको क्षेत्रमा सहयोग गर्ने काम विश्वभरका व्यवसायीले गरेका छन् । नेपालमा पनि व्यवसायिक संस्था हुन् वा व्यवसायीहरुले आफुले गर्न सक्ने सहयोग गरेका छन् ।
केही व्यवसायिक घरानाले त्यो उदारता देखाइसकेका छन् ।
सहजरुपमा नपाइने मेडिकल सामाग्री ल्याएका सुलभले संकटको समय धेरै नाफा नखाएर बिक्री गरेको भए सरकार र जनताबाट सम्मान नै पाउने थिए ।
मारवाडी व्यवसायीहरुको बारेमा एउटा भनाइ छ- अरु बेला नाफा देखे पनि संकटको समयमा सहयोग गर्नुपर्छ ।
नेपालको इतिहासमा पनि सन् १९९० को भूकम्प होस् या त्यसपछि परेका दैवी र प्राकृतिक विपत्ती मारवाडी व्यवसायीले खुलेरै समाजसेवा गरेका थिए ।
अन्य समयमा नाफाको लागि मात्र कुद्ने भनेर आरोप लाग्ने मारवाडी व्यवसायीको मन्त्र नै संकटमा देश र जनतालाई सहयोग गर्नु हो । तर, सुलभले त्यसो गरेनन् । समाज सेवा गर्न खोलिएका संस्थाले सामान माग्दा पनि महंगो नै मूल्य लिए ।
‘मारवाडी व्यवसायीले समाजसेवा गर्नको लागि खोलेका संस्थाले स्वास्थ्य सामाग्री निशुल्क वितरण गर्नको लागि खरिद गर्दा समेत महंगो मूल्यमा सुलभले बिक्री गरेका थिए,’ एक व्यवसायीले भने ।
सुलभको पक्राउको विषयमा सरकारलाई भने राहत दिएको छ । संकटको समयमा जनतालाई विश्वासमा लिन नसकेको सरकार विरुद्द हुने गाली निजी क्षेत्र विरुद्द गएको छ । अर्थात् सुलभले गरेको गल्तीको आलोचना निजी क्षेत्रले भोग्नु परेको छ । माडवारी समुदायले त अझ बढी भोग्नु परेको छ ।
क्लिकमान्डु
