नाइजेरियाले आफ्नो भूमिमा अमेरिकालाई आईसिसमाथि आक्रमण गर्न दिएर देखायो सुझबुझ

एजेन्सी । क्रिसमसको दिनमा गरिएको हवाई आक्रमणमा अमेरिकासँग सार्वजनिक रूपमा सहकार्य गरेर नाइजेरियाको सरकारले एक महिनाअघि अमेरिकाका राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले धम्की दिएको अपमानजनक एकपक्षीय सैन्य कारबाहीलाई टारेको हुन सक्ने बताइएको छ ।

तर, लामो समयदेखि यस क्षेत्रका समुदायहरूलाई त्रसित बनाउँदै आएका इस्लामी उग्रवादीहरूलाई रोक्न यस्ता आक्रमणहरूले कत्तिको सहयोग गर्छन् भन्ने कुरा स्पष्ट नभएको सुरक्षा विज्ञहरू बताउँछन् ।

ट्रम्पले बिहीबार ट्रुथ सोसलमा नाइजेरिया सरकारको अनुरोधमा अमेरिकी सेनाले उत्तर–पश्चिम नाइजेरियामा इस्लामिक स्टेटका उग्रवादीहरूका विरुद्ध आक्रमण गरेको घोषणा गरे । उक्त समूहले यस क्षेत्रका इसाईहरूलाई निशाना बनाउँदै आएको उनले बताए ।

स्थानीय सञ्चारमाध्यमले क्रिसमसको साँझ जाबो गाउँमा ठूला विस्फोटहरू भएको खबर दिएका छन् ।

नाइजेरियामा इस्लामिक स्टेटका उग्रवादीहरूलाई लक्षित गरी गरिएको अमेरिकी सैन्य आक्रमण वास्तवमा बुधबार हुनुपर्ने थियो तर यसलाई एक दिन ढिलो गर्न आदेश दिएको ट्रम्पले शुक्रबार बताए ।

‘उनीहरूले यो पहिले नै गर्न लागेका थिए,’ ट्रम्पले पोलिटिकोलाई दिएको अन्तर्वार्तामा भने, ‘अनि मैले भनें, हुँदैन, क्रिसमसको उपहार दिऔं । उनीहरूले यस्तो होला भनेर सोचेका थिएनन् तर हामीले उनीहरूलाई कडा प्रहार गर्यौं । प्रत्येक शिविर ध्वस्त भयो ।’

नाम नबताउने शर्तमा एक अमेरिकी रक्षा अधिकारीले रोयटर्सलाई बताएअनुसार, यो आक्रमण गिनीको खाडीमा रहेको अमेरिकी जलसेनाको युद्धपोतबाट प्रहार गरिएका करिब एक दर्जन टोमाहक क्षेप्यास्त्रहरूद्वारा गरिएको थियो ।

नाइजेरियाले उक्त अपरेशनलाई अनुमोदन गरेको पुष्टि गरेको छ । विदेशमन्त्री युसुफ तुग्गारले अमेरिकासँग मिलेर काम गरेको तर कुनै विशेष धर्मलाई निशाना नबनाइएको बताए ।

‘नाइजेरिया बहु–धार्मिक देश हो र हामी आतंकवादविरुद्ध लड्न र धनजनको सुरक्षा गर्न अमेरिका सहितका साझेदारहरूसँग मिलेर काम गरिरहेका छौं,’ तुग्गारले नाइजेरियाको च्यानल टेलिभिजनलाई भने ।

आक्रमणपछि अमेरिकाका रक्षासचिव पिट हेगसेथले सामाजिक सञ्जाल एक्समा अझै धेरै आउन बाँकी छ भनी पोस्ट गरेका थिए ।

अमेरिकी अधिकारीले अर्को आक्रमण तत्काल हुने जस्तो नदेखिएको बताएका छन् । तर, भविष्यका अपरेशनहरूको सम्भावनालाई उनीहरूले नकारेनन् ।

ती अधिकारीका अनुसार, यो विशेष आक्रमण अमेरिकाले गरेको थियो किनकि उक्त स्थान नाइजेरियाली सेनाको पहुँचभन्दा धेरै टाढा थियो ।

‘यो आंशिक रूपमा प्रतीकात्मक हो,’ अधिकारीले भने, ‘ट्रम्प प्रशासन सैन्यबल प्रयोग गर्न तयार छ भन्ने सन्देश पठाउनु यसको उद्देश्य थियो ।’

बिहीबार हवाई आक्रमण भएको उत्तरपश्चिमी क्षेत्र सन् २०२४ देखि लाकुरावा समूहका सदस्यहरूबाट बढ्दो हिंसाको शिकार भएको छ । यो एक कडा सुन्नी इस्लामी आन्दोलन हो र यसले इस्लामिक स्टेट समूहसँग सम्बद्ध रहेको दाबी गर्दछ ।

सुरुमा एक नागरिक सुरक्षा टोलीको रूपमा गठन भएको यो समूह एक जिहादी आन्दोलनमा परिणत भयो र यस क्षेत्रका सयौं गाउँहरूमा कडा इस्लामी शासन लागू गर्यो । नाइजेरियाले यस वर्षको सुरुमा उक्त समूहलाई आतंकवादी संगठन घोषणा गरेको थियो ।

‘ट्रम्पले नाइजेरियामा अमेरिकी सैन्य आक्रमणको उल्लेख गर्दा सम्भवतः यही समूहलाई संकेत गरेका हुन्,’ लागोसस्थित एसबीएम इन्टेलिजेन्सका वरिष्ठ विश्लेषक कन्फिडेन्स म्याकह्यारीले भने, ‘उनीहरू व्यापक गाईवस्तु चोरीमा पनि संलग्न छन् र चोरी गरिएका अधिकांश जनावरहरू नाइजेरिया–नाइजर सीमा क्षेत्रका बजारहरूमा पुग्छन् ।’

अफ्रिकासँग सम्बन्धित मुद्दाहरूमा काम गरेका पूर्व अमेरिकी अधिकारी क्यामरून हडसनले निकट भविष्यमा यस आक्रमणले ठूलो प्रभाव पार्ने सम्भावना नरहेको बताए ।

‘केही क्रुज मिसाइलहरूले छोटो समयमा धेरै परिवर्तन ल्याउनेछन् भनेर सोच्नु यथार्थपरक छैन,’ हडसनले भने, ‘ट्रम्प प्रशासनले कुनै प्रभाव पार्न चाहन्छ भने यो उग्रवाद अन्त्य गर्न आफ्नो दीर्घकालीन प्रतिबद्धता देखाउनुपर्छ ।’

नाइजेरियाको २३ करोडभन्दा बढी जनसंख्या करिब बराबर रूपमा इसाई र मुस्लिमहरूमा बाँडिएको छ । त्यहाँ दक्षिणमा इसाईहरूको र उत्तरमा मुस्लिमहरूको बाहुल्य छ ।

गत महिना ट्रम्पले नाइजेरियाली अधिकारीहरू इसाईहरूमाथि भइरहेको दमन रोक्न असफल भएमा आफ्नो सेनालाई नाइजेरियामा सैन्य कारबाही गर्न आदेश दिने धम्की दिएका थिए ।

नाइजेरियामा उत्तरतिर इस्लामी विद्रोहीहरूद्वारा हिंसा र अपहरण जस्ता निरन्तर सुरक्षा चुनौतीहरू रहे तापनि यसले इसाईहरूमाथि व्यवस्थित दमन भइरहेको कुरालाई दृढताका साथ अस्वीकार गर्दछ ।

नाइजेरिया सरकारले ट्रम्पको धम्कीको जवाफ दिँदै आफूले उग्रवादी विरुद्ध वाशिङटनसँग मिलेर काम गर्न चाहेको बतायो । तर, इसाईहरू विशेष खतरामा रहेको भन्ने अमेरिकी भाषालाई भने अस्वीकार गर्यो ।

‘ट्रम्पले नाइजेरियामा हतियारसहित आउने धम्की दिएपछि हामीले नाइजेरियाली प्रतिनिधिमण्डलले अमेरिका भ्रमण गरेको देख्यौं,’ अबुजास्थित बीकन सेक्युरिटी एन्ड इन्टेलिजेन्स लिमिटेडका प्रबन्ध निर्देशक कबिर आदमूले भने, ‘महान्यायाधिवक्ता पनि सहभागी थिए र सम्झौताहरूमा हस्ताक्षर गरियो । त्यसपछि हामीले आतंकवादीहरूको स्थान नक्सांकन गर्ने अमेरिकी निगरानी मिसनहरूको बारेमा थाहा पायौं ।’

यस आक्रमणमा सहभागी भएर नाइजेरिया सरकारले व्यापक साम्प्रदायिक कलहको बारेमा ट्रम्पको भाषालाई समर्थन गरेको रूपमा बुझिने जोखिम बढाउन सक्छ । यो नाइजेरियाको इतिहासभरि संवेदनशील मुद्दाका रूपमा रहेको छ ।

‘ट्रम्पले आफ्नो इसाई नरसंहारको भाष्यमार्फत घरेलु इभान्जेलिकल इसाईहरूलाई खुसी पार्न खोजिरहेका छन्,’ आदमूले भने ।