३००० माथि पुगेर एकाएक फर्किएको बजार, करेक्सन कि गिरावटको संकेत?

काठमाडौं । गत साता मंगलबार (साउन १३ गते) करिब चार वर्षपछि सेयर बजार सूचक नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से) ३००२ बिन्दुमा उक्लिएर रोकियो । यसअघि, २०७८ भदौ २ गते ३१९९.०३ (त्यसदिन ३२२६) बिन्दुसम्म पुगेको नेप्से त्यसपछि घटेर माथि चढ्न सकेको थिएन । तर, गत साता मंगलबार भने नेप्से एकै दिन ३०.७६ अंकले बढेर चार वर्षपछि ३००२.०७ बिन्दुमा पुगेर बन्द भयो ।

२०७८ पछि गत वर्ष साउन ३१ गते नेप्से ३०००.८१ बिन्दुसम्म चढेको थियो । तर, मंगलबार नेप्सेले उक्त बिन्दुलाई नै उछिन्न सफल भयो । यद्यपि, चार वर्षपछि २०७८ यताकै सर्वाधिक उचाई समाएको नेप्से सम्हालिन भने सकेन । त्यसकै भोलीपल्ट अर्थात् बुधबार नेप्से ४७.९३ अंकले र बिहीबार ३१.५० अंकले घट्दै २९२२ बिन्दुमा सीमित भएको छ ।

गत साताको बुधबार र बिहीबार आएको उच्च अंकको गिरावटलाई कतिपयले करेक्सनको रुपमा व्याख्या गर्दै बजार अब उकालो चढ्ने चर्चा गरिरहेका छन् । कतिपयले भने यो पटक पनि बजार अब माथि उक्लिन नसक्ने भन्ने किसिमको टिप्पणी गरिरहेका छन् । हुन, त गत वर्षपनि २०८१ असार १६ मा २०३७ बिन्दुमा रहेको नेप्से ३३ कारोबार दिनमा ९६३ अंकले बढेर साउन ३१ गते ३०००.८१ बिन्दुमा पुगेको थियो ।

बजार हौसिएर उकालो लागेको बेला धेरैले चार वर्ष अगाडिको रेकर्ड ब्रेक भएर नयाँ रेकर्ड बनाउने तर्क गरेका थिए । यद्यपि, बजार त्यसबाट घट्दै असोज १३ गतेसम्म पुग्दा नेप्से २४६४.४० (त्यस दिन २४४२.५७ न्यून बिन्दु)सम्म खुम्चिसकेको थियो । त्यसबाट भने बजार बढेर फेरि २६०० र २७०० वरीपरी लामो समय घुमेको थियो ।

त्यसैले, यस वर्ष पनि बजारले गत वर्षकै लय समाउँछ वा नयाँ उचाई लिन्छ भन्नेमा धेरैको चासो देखिन्छ । नेपाल इन्भेस्टर्स फोरमका अध्यक्ष तुलसीराम ढकाल बुधबार र बिहीबारको घटाई करेक्सन मात्रै भएको बताउँछन् । उक्त दुई दिनको गिरावटले बजार थप मजबुद बनेको र फेरि उकालो लाग्ने सम्भावना उच्च भएको उनको तर्क छ ।

‘दुई दिनको गिरावटले बजारको बढ्दो यात्रा थप बलियो र मजबुद बनेको छ । अब करेक्सन आउने सम्भावना न्यून छ र आएपनि धेरै अंकको आउँदैन,’ अध्यक्ष ढकाल भन्छन्, ‘यो करेक्सनले अब बजार उकालो लाग्ने नै सम्भावना नै बढी छ ।’ उनले बजार निरन्तर बढ्नु भन्दा करेक्सन आउँदै बढ्दा दिगो र परिपक्व हुने बताए ।

पछिल्लो पटक असार १२ गते २५९५ बिन्दुमा रहेको नेप्से २० कारोबार दिनमा १७ दिन बढ्दा ३८७ अंकको वृद्धिका साथ साउन ८ गते २९८२ बिन्दुमा थियो । यसपछि, साउन ११ गते आइबार नेप्से १८.४४ अंकले घटेपनि त्यसपछि दुई कारोबार दिन फेरि बढ्यो । तथापि, साउन १४ र १५ गतेको दुई कारोबार दिनमै नेप्से ७९ अंकले घटेसँगै लगानीकर्तामा दोधारको स्थिति सिर्जना भएको छ ।

खासगरी, ३००० बिन्दुलाई बजारको मनौवैज्ञानिक प्रतिरोधको रुपमा लिइन्छ । यसकारण पनि नेप्से निकै कठिन मानेर ३००० बिन्दु माथि अडिएको थियो । गत साताको मंगलबार नेप्से ३००० बिन्दुमा अडिनु अगाडि आइतबार इन्ट्राडेमा ३०१३.१७ बिन्दु र मंगलबार ३०२८.७९ बिन्दुसम्म पुगेपनि बन्द हुँदा भने घटेर २९०० बिन्दुमै सीमित भएको थियो ।

पटक–पटकको परीक्षणपछि ३००० बिन्दु माथि रोकिएको नेप्से पनि एक दिन भन्दा टिक्न सकेन । बजार लगातार बढेकाले केही मात्रामा करेक्सन आउने समय पनि भएको थियो । यहि बीचमा नेपाल राष्ट्र बैंकले लघुवित्त संस्थाहरुको लाभांश वितरणमा लगाएको सीमा (क्याप) तत्कालै नहटाउने विषयले चर्चा पायो ।

करेक्सनसहितको परिपक्व वृद्धिमा बजार, नीतिगत सहजता र नेप्से चक्रले ‘रेकर्ड ब्रेक’ नजिक

चालु आर्थिक वर्षको मौद्रिक नीतिमार्फत् केन्द्रीय बैंकले लघुवित्त वित्तीय संस्थाले हालको व्यवस्थाअनुसार वार्षिक १५ प्रतिशतभन्दा बढी लाभांश (नगद वा बोनस) वितरण गर्नेसम्बन्धी विद्यमान व्यवस्थामा पुनरावलोकन गरिने घोषणा गरेको थियो । यो घोषणा लागू गर्न पुसभन्दा अघि निर्देशिका संशोधन नहुने विषय बाहिर आयो र लगानीकर्तामा एक किसिमको असर पुरायो ।

यो विषय बाहिरिएपछि गत साताको बिहीबार मात्रै लघुवित्त इन्डेक्समा ३.६४ प्रतिशतको गिरावट आयो । यसका अलावा बजार एक हिसाबमा माथिल्लो बिन्दुमा उक्लिएकाले लगानीकर्ताहरु नाफा बुकमा पनि झुम्मिए । चार वर्ष अगाडि २४०० बिन्दुदेखि ३२०० बिन्दुसम्म सेयर खरिद गरेर बिक्री नगरी बसेका लगानीकर्ता पनि धेरथोर नाफा बुकमा लाग्दा त्यसको असर इन्डेक्समा देखिएको देखिन्छ ।

नेपाल सेयरधनी संघका अध्यक्ष घनश्याम पाण्डे यो गिरावटलाई करेक्सन मात्रै मान्नुपर्ने र बजार अझै माथि जाने बताउँछन् । ‘बजार लगातार जसो बढेर तीन हजार बिन्दुमा पुगेकाले करेक्सनको समय पनि थियो । तर, त्यहि समयमा लघुवित्त लगायतका अन्य विषय चर्चामा आउँदा बजार बढी अंकले घट्न पुग्यो,’ पाण्डे भन्छन्, ‘तर, यो घटाई करेक्सन मात्रै हो । अब एक दुई दिनमै बजार माथि पुग्छ ।’

उनले बैंक तथा वित्तीय संस्थाको वित्तीय विवरण सकारात्मक आउने, नीतिगत तथा अन्य सूचक सहज अवस्थामा रहेकाले पनि बजार माथि जान उपयुक्त समय भएको बताए । समग्र अवस्था हेर्दा बजार संकुचन हुने ठाउँ नभएकाले अब यहि स्थितिमा थप करेक्सन आउने सम्भावना पनि कम भएको पाण्डेको भनाइ छ ।

२०७८ अघिकै अवस्थामा फर्किए पुँजी बजारका नीतिगत प्रावधान, बन्ला नयाँ रेकर्ड ?

गत साताको अन्तिम दुई कारोबार दिन सूचक मात्रै घटेन, कारोबार रकम पनि संकुचित बनेको छ । समग्रमा गत साताको पाँच कारोबार दिनमा नेप्से ६० अंकले घटेको छ । २९८२ बिन्दुमा रहेको बजार पाँच कारोबार दिनमा ६० अंकले घटेर बिहीबार २९२२.६३ बिन्दुमा रोकिएको छ । यस्तै, गत साताको पाँच कारोबार दिनमा नेप्सेमा कुल ७८ अर्बको कारोबार भएको छ ।

गत साताको पाँच कारोबार दिनमा नेप्से तीन दिन घट्दा दुई दिन बढ्यो । नेप्से आइतबार १८.४४ अंक घटेको थियो । तर, सोमबार भने ७.१० अंक र मंगलबार ३०.७६ अंकले बढेर ३००२ बिन्दुमा पुग्यो । यो सँगै वर्षको उचाई भन्दा माथिा पुग्यो । यद्यपि, यसपछि बुधबार नेप्से ४७.९३ र बिहीबार ३१.५० अंकले घटेर २९२२ बिन्दुमा सीमित यो ।

गत साताको आइतबार नेप्सेमा २६ अर्ब ५७ करोड रुपैयाँ बराबरको कारोबार भएको थियो जुन, गत वर्षको भदौ दुई गते यताकै उच्च थियो । त्यसैगरी, सोमबार नेप्सेमा १९ अर्ब ३६ करोड, मंगलबार १८ अर्ब ५२ करोड, बुधबार १६ अर्ब ४४ करोड र बिहीबार १५ अर्ब ३६ करोड रुपैयाँ बराबरको कारोबार भयो ।

कारोबार रकमले साथ दिएकाले बजार तत्कालै बढी संकुचनमा नजाने तर्क पनि लगानीकर्ताहरुले गरिरहेका छन् । बजार साइकलअनुसार पनि यो पटक बजार माथि सम्भावना उच्च भएकाले पछिल्लो गिरावटलाई करेक्सनको रुपमा लिनुपर्ने लगानीकर्ताको भनाइ छ ।

लगानीकर्तामा गत वर्षको आशा दोहोरिँदै, यसैबेला सुरु भएको थियो ३ हजार विन्दुको यात्रा