५ अर्बपतिको अर्ब डुबाएको युटिएलले २० करोड घरभाडा पनि तिरेन

काठमाडौं । चर्चित ५ नेपाली अर्बपतिको १ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी डुबाएको युटिएलले घरभाडा समेत तिरेको छैन । युटिएलले पुतलीसडकस्थित त्रिवेणी ग्रुपको त्रिवेणी कम्प्लेक्सको पनि भाडा नतिरेको हो ।

युटिएलले ८/९ वर्षखेखि भाडा नतिरेको र साँवाब्याज जोड्दा कम्पनीसँग अहिले घर भाडाबापत २० करोड रुपैयाँको हाराहारीमा उठाउन बाँकी रहेको त्रिवेणी ग्रुपका एक सञ्चालकले जानकारी दिए ।

‘हामीले धेरै प्रयास गर्दा पनि युटिएलसँग घरभाडा उठाउन सकेका छैनौं,’ ती सञ्चालकले क्लिकमान्डुसँग भने, ‘घर खाली गरिदिनुहोस् भन्दा पनि उहाँहरुले मान्नु भएन ।’

तर, उक्त युटिएलको लाइसेन्स मंगलबार अदालतले खारेज गरेको छ । युटिएलले सरकारलाई साढे ५ अर्ब रुपैयाँभन्दा बढी तिर्न बाँकी छ भने बैंकहरुलाई पनि अर्बौ तिर्न बाँकी छ ।

नेपालका चर्चित ५ अर्बपतिको १ अर्ब बढी फस्यो

७ वर्षअघि युटिएलमा ६० प्रतिशत लगानी गर्न नेपालका ५ वटा ठूला व्यवसायिक घराना तयार भए । भारतीय लगानीमा स्थापना भएको युटिएलले फोरजी लाइसेन्स लिने र लगानीकर्ता थप्ने योजना थियो उनीहरुको ।

युटिएलको योजनामा साथ दिन नेपालका व्यवसायिक घरानाहरु विशाल ग्रुप, ज्योति ग्रुप, आइएमइस ग्रुप र जावलाखेल ग्रुप अफ कम्पनी तयार भएका थिए ।

चार वटा व्यवसायिक घरानालाई लगानी गर्न मनाउने काम गरेका थिए गैरआवासीय नेपाली संघका संस्थापक अध्यक्ष उपेन्द्र महतोले ।

खारेज भयो युटिएलको लाइसेन्स, ५ अर्बभन्दा बढी बक्यौता तिर्नुपर्ने

भारतीय लगानी ८० प्रतिशत र नेपालको नेपाल भेञ्चरका नाममा २० प्रतिशत सेयर स्वामित्व भएर युटिएल स्थापना भएको थियो ।

युटिएलमा भारतीय कम्पनीहरु टेलिकम्युनिकेसन्स कन्सल्ट्यान्ट इन्डिया लिमिटेड, महानगर टेलिकम लिमिटेड तथा टाटा कम्युनिकसेन लिमिटेडको सेयर थियो । एनसेलको सेयर बिक्री गरेपछि युटिएलमा उपेन्द्र महतो नेपाल भेञ्चरको सेयर किने २० प्रतिशत स्वामित्वमा भित्रिएका थिए ।

युटिएलमा नेपालका ४ व्यवसायिक घरानाले पैसा लगानी गर्ने बेला महतो समूहको नाममा ५३ प्रतिशत सेयर स्वामित्व थियो भने भारतीय कम्पनीहरुको ४७ प्रतिशत थियो ।

कम्पनी चलाउन सक्ने राम्रो सम्भावना भएपनि युटिएल राम्रोसँग चलेको थिएन । फोरजीको लाइसेन्स पाएमा कम्पनी चलाउन सक्ने सम्भावना थियो ।

महतोले ४ जना व्यवसायिक घरानालाई युटिएल सेयर किन्ने प्रस्ताव गर्नुअघि अन्य ग्रुपसँग कुरा गरेका थिए । जसमा शंकर ग्रुपका शाहिल अग्रवाल, कान्तिपुर मिडिया ग्रुपका कैलाश सिरोहिया, आइएमई ग्रुपका चन्द्र ढकाल तथा प्रभु ग्रुपका देवी भट्टचन थिए ।

महतोको प्रस्तावमा शुरुमा उत्साहित भएका शंकर ग्रुपका साहिल अग्रवाल तथा सिरोहिया दुईरचार पटकको बैठकपछि पछाडि हटे । शाहिलले डिलमा रुची नदेखाएपछि सिरोहिया पनि बाहिरिए । त्यसको केही समयपछि आइएमई ग्रुपका ढकालले पनि रुची देखाएनन् ।

त्यसपछि महतोले विशाल ग्रुपका अनुज अग्रवाल, ज्योति ग्रुपका सौरभ ज्योति, आइएमएसका दीपक मलहोत्रा र जावलाखेल ग्रुप अफ कम्पनीका विजय शाहसँग डिल फाइनल गरे ।

महतोसँग नेपाली व्यवसायिक घरानाको भएको सहमतिअनुसार युटिएलमा ६० प्रतिशत ४ वटा व्यवसायिक घरानाको सेयर हुने थियो भने महतो समूहको ४० प्रतिशत सेयर हुने थियो । ४० प्रतिशत हिस्सामा पछि प्रभु ग्रुपका देवी भट्टचन पनि युटिएलको सेयर किन्न सहमत भए । १५ प्रतिशत स्वामित्व आइएमएससँग हुने थियो । ५ प्रतिशत स्वामित्व सौरभ ज्योतिसँग हुने थियो । २० प्रतिशत बिशाल ग्रुप र २० प्रतिशत जावलाखेल ग्रुपसँग हुने सहमति भएको थियो ।

सहमति अनुसार ६६ करोड रुपैयाँ ४ जना व्यवसायिक घरानाका प्रतिनिधिले पैसा हाले भने प्रभु ग्रुपका अध्यक्ष भट्टचनले ५ करोड रुपैयाँ पैसा लगानी गरे ।

२०७४ सालमा एनसेल सेयर खरिदबिक्रीमा भएको लाभकर विवादमा थियो । एनसेल कमजोर भएको अवस्थामा आक्रामक बजार विस्तार गरेर स्थापित हुने उनीहरुको योजना थियो ।

फोरजी लाइसेन्स टेलिकम र एनसेल दुबैले पाउन सकेका थिएनन् । युटिएलको युनिफाइड लाइसेन्स लिएर एकैपटक फोरजीमा सेवा बिस्तार गर्ने सोचका साथ नेपाली व्यवससायिक घरानाले पैसा लगानी गरेका थिए ।

२०७४ सालमा ६६ करोड रुपैयाँ सेयर किन्नका लागि युटिएलको सेयर स्वामित्व रहेको कम्पनी नेपाल भेन्चरमा खातामा पैसा ट्रान्सफर गरेका थिए ।

२०७४ सालमा पैसा ट्रान्सफर गरे पनि सेयर स्वामित्व भारतीय कम्पनीले नेपाली लगानीकर्ताको गरेन । त्यो बेलाको सहमति भारतीय लगानीकर्ता नेपाली लगानीकर्तालाई सेयर बिक्री गरेर बाहिरिने थियो ।

डेढ अर्ब रुपैयाँ पाए भारतीय लगानीकर्ता बाहिरिने अवस्था थियो । तर, युटिएलको सेयर स्वामित्व परिवर्तन भएन । यता एनसेल तथा नेपाल टेलिकमले फोरजीको लाइसेन्स पाए । एनसेलको पनि कर सम्बन्धी विवाद सकिने चरणमा पुग्यो ।

पैसा हालेको डेढ वर्षपछि नेपाली लगानीकर्ताको समूह युटिएलको डिलबाट बाहिरिने निर्णयमा पुग्यो । एनसेल र टेलिकमसँगै फोरजीको लाइसेन्स स्मार्टले पाएपछि चलाउन नसकिने निष्कर्ष नेपाली लगानीकर्ताको थियो ।

सेयर किन्न दिएको पैसा अहिलेसम्म उठेन

नेपाली लगानीकर्ताको समूहको सेयर किन्नका लागि दिएको ६६ करोड अहिलेसम्म उठ्न सकेको छैन । जसको ब्याजसमेत जोड्दा अर्ब बढी हुन आउँछ । नेपाली कम्पनी नेपाल भेञ्चर प्रालिले अहिलेसम्म पैसा फिर्ता सकेको छैन ।

कर्पोरेट सेक्टरमा नेपाली लगानीकर्ताको पैसा फसेको चर्चा सबैलाई जानकारी छ। रमाइलो के छ भने पैसा फसाएका व्यवसायीहरु कोही पनि यसको बारेमा कुरा गर्न तयार भने छैनन् । युटिएलमा लगानीकर्ता भएर भित्रन खोजेका व्यवसायी दीपक मलहोत्रा आफूहरुले लगानी गरेको र सोअनुसार सेयर नआएको तथा पैसा फिर्ता आउने क्रममा रहेको बताउँछन् ।

औपचारिक तथा अनौपचारिक रुपमा कुरा नगरे पनि व्यवसायीहरु अन्य व्यवसायीहरुसँग भने युटिएलमा लगानी गरेर सेयरधनी बन्न खोज्दा आफूहरु फसेको बताउँछन् ।

युटिएलमा लगानी गर्न खोज्दा नेपाली लगानीकर्ताको पैसा फसे पनि आफ्नो आन्तरिक कारणले व्यवसायीहरु बोल्न खोजेका छैनन् ।

प्रभु ग्रुपका भट्चनले ५ करोड लगानी गरेको कुरा भने अन्य व्यवसायीहरुले धेरैपछि मात्रै थाहा पाए । कुनै समय युटिएलमा लगानीकर्ता भएर भित्रन खोजेका एक व्यवसायी उपेन्द्र महतोले देखाएको सपनाका कारण नेपालका ५ जना व्यवसायिक घरानाको ब्याजसहित जोड्दा अर्ब रुपैयाँभन्दा फसेको छ ।

‘महतोजीको प्रस्ताव राम्रो भएपनि डिल फाइनल हुने खालको थिएन, डिलबाट बाहिरिएको कारण म पैसा बचाउन सफल भएपनि अरु साथीहरुको पैसा फस्यो,’ युटिएलमा प्रवेश गर्न खोजेका एक व्यवसायीले क्लिकमान्डुसँग भने ।