अलैंचीको मूल्य नपाएपछि किसान निराश, प्रतिमन ३२ हजार रुपैयाँसम्ममा बिक्री

धनकुटा । अलैंची बिक्री गरेर गत वर्ष २० लाख रुपैयाँआम्दानी गरेका महालक्ष्मी नगरपालिका–४ का रत्नबहादुर थापा यस वर्ष पाँच लाख रुपैयाँ पनि नआउने भएपछि निराश भएका छन् ।

यस वर्ष अलैँचीको मूल्यमा कमी आएको छ । विगत वर्षमा प्रतिमन एक लाख २० हजार रुपैयाँसम्ममा बिक्री भएको अलैंची हाल प्रतिमन ३० हजार रुपैयाँदेखि ३२ हजार रुपैयाँमा बिक्री भइरहेको छ ।

मनग्य आम्दानी हुने देखेर अन्य खेती छोडेर अलैंची उत्पादनमा लागेका महालक्ष्मी नगरका चेतन कार्की मूल्यमा कमी आएपछि निराश बनेका छन् । मूल्यमा अत्यधिक कमी आएपछि थापा र कार्कीजस्तै जिल्लाका ३०० भन्दा बढी किसानले उत्पादन गरेको अलैंची अहिले घरमै थन्किएको छ ।

विसं २०३७ देखि सामान्य अलैंची खेतीमा लागेका जिल्लाका किसानले व्यावसायिकरुपमा २०५० देखि यसको खेती शुरु गरेको कार्कीले बताए । महालक्ष्मी नगरपालिकाका लेकाली क्षेत्रका जंगलमा अलैँचीखेती पर्याप्तरुपमा गरिँदै आएको छ । अहिले घरको करेसाबारीदेखि रसिला पाखा, खोल्सा अलैंचीले ढाकेको छ । अलैंचीको उत्पादन पर्याप्त भएपनि किसानले उचित मूल्य भने पाउन सकेका छैनन् ।

‘खेताला खर्च उठाउन निकै कठिन भएको छ,’ पाख्रिबास नगरपालिका–२ का ठगेन्द्रबहादुर अधिकारीले भने।

केही वर्षयता अत्यधिक खडेरी र विभिन्न प्रकोपका कारण बगान नै सखाप भएको थियो । गत वर्ष रोग किराको संक्रमणसँगै लामो खडेरी व्यहोरेका किसान उत्पादन न्यून भए पनि उचित मूल्य पाएर आम्दानीमा वृद्धि भएपछि उत्साहित बनेका थिए । किसान थप अलैंची खेती विस्तारमा लागेका थिए ।

कालो सुनको रुपमा रहेको आम्दानीको मुख्य स्रोत मानिएको अलैंचीको गत वर्ष जिल्लामा ३० करोड रुपैयाँ भन्दा बढीको कारोबार भएको थियो । जिल्लाको २३० हेक्टर जमिनमा लगाइएको अलैंची खेतीबाट १३४ मेक्ट्रिक टनभन्दा बढी उत्पादन भएको जिल्ला कृषि विकास कार्यालयको तथ्यांकमा उल्लेख छ ।

जिल्लाको पाख्रिबास, महालक्ष्मी, धनकुटा नगरपालिका, छथरजोरपाटी र सागुरीगढी गाउँपालिका क्षेत्र अलैँची उत्पादनको पकेट क्षेत्र हुन् । सिँचाइ अभाव, रोग किरा संक्रमण व्यहोरेका किसान पुनः उत्पादन बढे पनि मूल्य नपाएपछि निराश बनेका छन् । रामसाही, गोलसाही र स्थानीय उन्नत जातका अलैँचीको बिरुवाबाट पर्याप्त आम्दानी हुने गरेको साँगुरीगढी गाउँपालिकाका रामबहादुर राईले बताए।

‘चार वर्ष अन्योल भयो, गानो कुहिने, डाँठ कुहिने, छिर्केफुर्केलगायत रोगले अलैँचीखतीमा ह्रास आएको छ,’ जिल्ला कृषि विकास कार्यालयका प्राविधिक सूर्य सापकोटाले भने ।

पूर्वी पहाडी क्षेत्रको मुख्य नगदेबालीका रुपमा रहेको अलैँची तराईका जिल्ला तथा भारत, चीन, बंगलादेशलगायत मुलुकमा निकासी हुने गरेको थियो ।