बाइडेनको ‘नुडल कूटनीति’ भोजनालय, अमेरिकी सम्बन्धलाई न्यानो बनाउने चिनियाँ नजर

एजेन्सी । बेइजिङको सडकमा सुँगुरको कलेजो, फोक्सो र आन्द्राको हार्दिक व्यञ्जन पस्किने एउटा सामान्य रेस्टुरेन्ट कुनै समय अपरम्परागत चीन-अमेरिका सम्बन्धको स्थल थियो ।

सन् २०११ को भ्रमणमा तत्कालीन अमेरिकी उपराष्ट्रपति जो बाइडेन याओजी चाओगनमा अपराह्न भोजनका लागि गए । यसले उनको ‘नुडल कूटनीति’लाई लिएर सामाजिक मिडियामा क्रेज बढ्यो ।

यो साता राजधानीको ऐतिहासिक हटोङ इलाकामा एउटा रेस्टुरेन्टबाहिर चिनियाँ सर्वसाधारणले चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङ र अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेनबीचको भेटले उनीहरूको आफ्नै कूटनीतिक सफलता हासिल गर्न सहयोग गर्ने अपेक्षा गरेका छन् । 

बाइडेन र सीले यसै साता सान फ्रान्सिस्कोमा व्यापारदेखि भू-राजनीतिक तनावसम्मका महत्त्वपूर्ण मुद्दामा विचारविमर्श गर्दै छन् । यो उनीहरूको एक वर्षभन्दा लामो समयपछिको पहिलो भेटवार्ता हुनेछ ।

बेइजिङको सात सय वर्ष पुरानो ड्रम टावर नजिक यात्रुहरूले दुवै नेताहरूले विश्वका लागि एक हुन सिक्न आवश्यक रहेको एएफपीलाई बताए । 

‘चीन-अमेरिका सम्बन्ध तनावपूर्ण छ, तपाईं यो देख्न सक्नुहुन्छ तर उनीहरू अत्यन्त निकटसँग जोडिएका पनि छन्,’ आफ्नो थरमात्र बताउने अर्थशास्त्रकी छात्रा युआनले भनिन्, ‘यी विशाल वैश्विक आर्थिक प्रणाली भएका दुई अत्यन्त ठूला मुलकु हुन्, त्यसैले यो अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ, उनीहरूबीचको सम्बन्धले सम्पूर्ण विश्वको अर्थतन्त्रमा उल्लेखनीय प्रभाव पर्छ ।’

सुप र बनहरूको तात्तातो कचौराले बाहिरको चिसोलाई राहत प्रदान गरिरहेको खचाखच भरिएको बिस्ट्रोबाहिर सेवानिवृत्त चालक यूले प्रतिद्वन्द्वी मुलुकका नेताहरूबीचको बैठकको स्वागत गर्दै अमेरिकी राष्ट्रपतिका लागि केही प्रशंसा गरे ।

‘यो वास्तवमै राम्रो हो, मानिसले वास्तवमै यसको प्रतीक्षा गरिरहेका छन्,’ उनले भने, ‘चीनमा हामीमध्ये अधिकांश वृद्धवृद्धा अवकास भइसकेका छन् तर बाइडेन अहिले पनि अमेरिकी जनताका लागि लडिरहनुभएको छ, उहाँसँग धैर्य हुनुपर्छ साथै अमेरिकी जनताको समर्थन पनि ।’

चीनको राजधानीमा बाइडेनको रात्रिभोजपछि चीन-अमेरिका सम्बन्धमा गिरावट आएको छ । व्यापारदेखि ताइवानसम्मका थुप्रै मुद्दामा बेइजिङ र वासिङ्टनबीच विमति कायम छ ।

चीनमा जनताको राय नाप्न कठिन छ । मिडियामा व्यापक सेन्सरसिप लगाइएको छ र मिडियाले पार्टीको लाइनको पालना गर्छन् । जनता पनि सामान्यतया विदेशी सञ्चारमाध्यमसँग विवादास्पद विषयमा विचार दिन अनिच्छुक हुन्छन् ।

चालक यु ले सम्बन्धहरूको वर्तमान स्थितिजस्ता ‘उच्चस्तरीय मामिला’सँग आफूलाई कुनै सरोकार नभएको बताए । यद्यपि, उनले दुई मुलुकबीचको भिन्नताका कारण उनीहरूले मिल्न सिक्नु महत्त्वपूर्ण हुने बताए ।

‘अमेरिका निश्चित रूपमा केही पक्षमा चीनभन्दा बलियो छ र चीन निश्चित रूपमा अन्य पक्षमा अमेरिकाभन्दा बलियो छ,’ उनले भने, ‘यी दुई मुलुक एक-अर्काका परिपूरक हुन् ।’

यद्यपि केही मानिसले बेइजिङ र वासिङ्टनबीचको बढ्दो भिन्नतातर्फ सङ्केत गर्दै कुनै पनि सम्झौता गर्न कठिन हुने बताएका छन् । आफ्ना कम्पनीमाथि आर्थिक प्रतिबन्ध मुलुकको विकास रोक्ने प्रयास हो भन्ने चिनियाँ सरकारको धारणालाई उनीहरूले दोहोर्‍याएका छन् ।

‘निश्चित रूपमा बाइडेनले आफ्नो देशको हितको रक्षामा ध्यान केन्द्रित गर्नुहुन्छ,’ छात्रा युआनले भनिन्, ‘उहाँले केही यस्ता निर्णय लिन सक्नुहुन्छ, जुन हाम्रो बुझाइभन्दा पर हुनसक्छ ।’

अमेरिकी राष्ट्रपतिप्रति शत्रुतापूर्ण व्यवहार देखाउने अन्य केही मानिसले भने बाइडेनले वैश्विक मुद्दाको समाधान गर्नुको सट्टा घरेलु समस्याहरू सुल्झाउन अधिक समय दिनुपर्ने राय व्यक्त गरेका छन् ।

नाम उल्लेख नगर्ने सर्तमा एक व्यक्तिले भने, ‘जहिलेदेखि बाइडेनले सत्ता सम्हाल्नुभयो, सम्पूर्ण वैश्विक अर्थतन्त्र अधोगतिमा गइरहेको छ, उहाँले युक्रेन र इजराइलमा भएका युद्धतिर नभएर अर्थतन्त्रमा ध्यान दिनुपर्छ ।’

बाइडेनको उमेर आफ्नो विचार बनाउनका लागि महत्त्वपूर्ण कारक हो कि भनेर प्रश्न गर्दा उनले भने, ‘यो उमेरको कुरा होइन, चीनका नेताहरू पनि वृद्ध छन् ।’