राहत नपाएपछि भोको पेटमा ५ सय किमि यात्रामा निस्किएका एक हुल मजदुरको कथा
पिठ्ँयुमा साना-साना झोला । जेब्रा झोला र प्लाष्टिकको म्याट्रेस पनि बोकेका । राम्रोसँग शरीर नछोपिने कपडा । खानका लागि एकाध केजी चिउरा । तर, मनभरी कतै टुसुक्क बसेर पेटभरी खान पाइने हो कि होइन भन्ने चिन्ता ।
घरपुग्ने बलियो आशा । अनिदा आँखा र त्रसिद मस्तिस्कमा डरसहितको प्रश्नः घरसम्म जाने यो बाटोमा खुरुखुरु हिँड्न पाइने हो कि होइन ? प्रहरी र स्थानीयले बाटोभरी के-के भन्ने हुन्, के गर्ने हुन् ?
यो कहर हो काठमाडौंमा हातमुख जोड्न सकस भएपछि ५ सय किलोमिटर पैदल हिँड्न शुरु गरेका एक हुल युवाहरुको । जो काठमाडौंदेखि कैलालीसम्म पैदल यात्रामा निस्किएका छन् ।
मुलुक लकडाउनमा बसेको ३ साता बढी भयो ।
कोरोना संक्रमण नफैलियोस भन्दै सरकारले लकडाउन गरेको हो । सरकारले दिएको निर्देशन शीरोधार्य गर्दै उमेश यादवसहित ७ जनाले ३ साता कीर्तिपुरको एउटा कोठामा बिताए ।
नयाँवर्षको पहिलो साँझ नागढुंगामा भेटिएका उनीहरुका पाइला कति छिटो चले होलान् ? पेटभरी खान पाए कि पाएनन होला मनमनै सोच्दैछु ।
दैनिक ज्यालादारी गरेर दुइछाक खाने र एकसरो लुगा लगाउने उनीहरुको आय बन्द भयो । घरबाहिर लकडाउनको कडा नियम लागू भइरहँदा उनीहरुका भान्सामा खाने कुरा सकिँदै गयो ।
५ वर्षअघि कामको खोजीमा राजधानी आएका उमेश यतिबेला निर्दयी बनेको राजधानी छाडेर सयौं माइल पर रहेको घर पुग्ने आशामा अध्यारो रातमा हिँडिरहेका छन् ।
मुलुक कोरोनाका कारण लकडाउनमा रहँदै गर्दा नयाँवर्ष शुरु भएको छ । सरकार कोरोनाविरुद्ध विजय प्राप्त गर्न लडिरहेको बताउँदै घरभित्रै बस्न टेलिभिजनको पर्दाबाट निर्देशन दिइरहेको छ ।
जीवन र स्वतन्त्रताको लडाइँमा घरभित्रै बस्न सरकारले जारी गरेको उर्दी खप्नै नसकेर ७ जना युवाहरु नयाँवर्षको दिउँसो घरबाहिर निस्किए । र, सयौं माइला टाढा पुग्न बाटो तताए ।
राजधानी काठमाडौंबाट झण्डै ५०० किलोमिटरको यात्राका लागि उनीहरुले सक्दो तयारी गरे ।
टोलीमा कामको खोजीमा ५ वर्ष अघि नाइट गाडीमा काठमाडौं आएको उमेश र २ महिना अघि पढाइ छाडेर राजधानी आएका १५ वर्षे कमल चौधरी पनि छन् ।
उनीहरुसँग रबिन चौधरी, सुनिलकुमार चौधारी, युवराज चौधरी, बिबेक चौधारी र सुमन चौधरी छन् ।
दैनिक ज्यालादारी गर्ने उनीहरुको आम्दानी दैनिक ५ सय रुपैयाँदेखि ८ सय रुपैयाँसम्म हुन्थ्यो । केही पैसा घर पठाउनु पर्ने र बचेको पैसाले काठमाडौंमा धेरैदिन धान्न सकेन ।
सरकारले काठमाडौंबाट बाहिर जान र भित्र पस्न बन्देज गरेको छ । यस्तोमा यी मनुवाहरु टोलीनै बनाएर सरकारको नियमको उल्लघंन गरिरहेका छन् । यो उनीहरुलाई पनि थाहा छ । तर सहयोग कतैबाट नपाएपछि उनीहरु यो बिरानो ठाउँमा भोकभोकै मर्नुभन्दा आफ्नो परिवारसम्म पुग्ने प्रयासमा छन् ।
किनकी उनीहरुलाई परिवारको यादले पलपल सतायो । र, बाटोमा आइपर्ने जस्तोसुकै बाधा सहन तयार भएर कैलालीपुग्ने सपना देखेर बाटो तताए ।
झमक्क साँझमा काठमाडौंबाट बाहिरिने नाका नागढुंगामा भेटिएका उनीहरुलाई हामीले सोध्यौं, ‘यति लामो यात्रा कहिले सकिन्छ, यहीँ बसे हुन्न ?’
‘५ वर्षदेखि यही बसेको हुँ, अहिलेसम्म यस्तो अवस्था भोगेको थिइन, लकडाउन भएपछि आम्दानी बन्द भयो, एक÷दुई दिन गर्दै यति लामो समय बितिसक्यो त्यसैले घर फर्कनै पर्यो,’ उमेश यादवले क्लिकमाण्डूलाई सुनाए, ‘हामी ७ जना छौं, कीर्तिपुरबाट आएका हौं, यहाँ बस्न सकिएन, अब जसो गरेर भए पनि कैलाली पुग्छौं ।’
यादवले हामीसँग कुरा गरिरहँदा अर्को एकजना नजिकै आए र सोधे, ‘तपाई त पत्रकार, तपार्इंहरुले भनेर केही हुन्छ भने गाडी मिलाइदिनुस् न ।’
उनको बोली सुनेर मेरो मन भरिएर आयो, केही गर्न सक्ने अवस्थामा त म पनि थिइन् ।
त्यसैले उनलाई मौनरुपमा अस्वीकृतिको जवाफ दिएँ । सायद उनले बुझे होलान् दोहोर्याएर प्रश्न गरेनन् ।
कीर्तिपुरको कविन्द्र कन्सट्रक्सन कम्पनीमा उमेश ५ बर्षदेखि फर्माको काम गर्ने रहेछन् । अरु साथीहरुलाई पनि उमेशले नै ल्याएर काम दिलाएका रहेछन् ।
लकडाउन भएपछि काम बन्द हुँदा उनीहरु कोठामै थुनिएपछि ठेकेदारले रासनका लागि पैसा दिएनन् ।
उनीहरुको मनमा सरकारी राहतको आश नभएको पनि होइन । तर, सरकारले कहाँ देख्यो र उनीहरुको ब्यथा ?
‘कोठामा समस्या भएपछि सरकारले राहत दिन्छ कि भन्ने आशामा राहत दिने मान्छेलाई नाम टिपाएका थियौं, तर ४/५ दिन बितिसक्दा पनि आएन र हिँड्यौं,’ उमेशले सुनाए ।
नयाँवर्षको पहिलो साँझ नागढुंगामा भेटिएका उनीहरुका पाइला कति छिटो चले होलान् ? पेटभरी खान पाए कि पाएनन होला मनमनै सोच्दैछु ।
ए साच्ची उनीहरु अहिले कहाँ पुगे होलान ? यही प्रश्नले मेरो मन हुँडलिरहेको छ । र, म प्रश्न गर्न चाहन्छु, सरकार उनीहरु सुरक्षितरुपमा घर पुगे कि पुगेनन् ?
पुष्प दुलाल
