एजेन्सी । दुई हप्ता लामो कठोर वार्तापछि संयुक्त राष्ट्रसंघको सीओपी३० सम्मेलन सकिएको छ ।
संयुक्त राष्ट्रसंघको जलवायु परिवर्तन शाखाका कार्यकारी सचिव साइमन स्टिलले अस्वीकार, विभाजन र भूराजनीतिले यस वर्षको अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यलाई ठूलो चोट पुर्याएको बताए ।
ब्राजिलमा भएको यस जलवायु सम्मेलनले प्राकृतिक प्रकोपका प्रभावसँग जुध्न विकासशील देशहरूलाई थप वित्तीय सहयोग दिने वाचा त गरेको छ तर जीवाश्म इन्धन क्रमशः घटाउने स्पष्ट रोडम्याप भने समावेश गरेको छैन ।
विश्व समुदायले जलवायु संकटको लडाइँमा अहिलेसम्म नजितेको तर सबै पक्षहरू अझै पनि लडाइँमा रहेको र दृढतापूर्वक अघि बढिरहेको स्टिलले बताए ।
‘यो सीओपी राजनीतिक रूपमा धेरै कठिन परिस्थितिमा हुने कुरा हामीलाई थाहा थियो । अस्वीकार, विभाजन र भूराजनीतिले यो वर्ष अन्तर्राष्ट्रिय सहकार्यलाई धेरै कमजोर बनायो,’ उनले बताए ।
तर, उनका अनुसार, सीओपी३० ले जलवायु सहकार्य अझै जिउँदो रहेको र १.५ डिग्री सेल्सियस लक्ष्य सम्भव राख्ने दृढ इच्छाशक्ति अझै कायम रहेको देखाएको छ ।
‘यहाँ बेलेममा मुलुकहरूले एकता, विज्ञान र आर्थिक विवेक रोजे,’ उनले भने ।
अमेरिकाको नाम नलिइकन उनले यो वर्ष एउटा ठूलो देशले पेरिस सम्झौताबाट पछाडि हटेकाले धेरै ध्यान आकर्षित गरेको बताए । अमेरिका यसै वर्ष जनवरीमा ऐतिहासिक पेरिस सम्झौताबाट बाहिरिएको थियो ।
‘यस्ता राजनीतिक आँधीबीच पनि १९४ देशहरू जलवायु सहकार्यको समर्थनमा दृढ उभिए । यी सबै देशहरूले एउटै आवाजमा पेरिस सम्झौताले काम गरिरहेको र यसलाई अझ छिटो र अगाडि चाहेको बताए,’ स्टिलले भने ।
पेरिस सम्झौता २०१५ ले तापक्रम वृद्धि २ डिग्रीभन्दा तल राख्ने र अधिकतम १.५ डिग्रीमा सीमित गर्ने लक्ष्य राखेको छ ।
‘हामीले न्यायपूर्ण संक्रमणसम्बन्धी नयाँ सम्झौतामा प्रगति देखेका छौं । जलवायु सहनशीलता र स्वच्छ अर्थतन्त्रतर्फको यात्रा सबैका लागि न्यायपूर्ण हुनुपर्छ । अनुकूलन वित्त तीन गुणा बढाउने सहमति पनि भएको छ,’ स्टिलले बताए ।
विकासशील देशहरूलाई सन् २०३५ सम्म वर्सेनि ३१०–३६५ अर्ब डलर आवश्यक पर्ने अनुमान छ । तर, अहिले उपलब्ध रकम करिब २६ अर्ब डलर मात्र छ ।
पहिलोपटक १९४ देशहरूले एउटै स्वरमा कम उत्सर्जन र जलवायु–सहनशीलताको दिशामा विश्वव्यापी पहल अपरिवर्तनीय रहेको जनाए । नवीकरणीय ऊर्जामा लगानी अहिले जीवाश्म इन्धनभन्दा दोब्बर भएको सत्यले यसलाई पुष्टि गर्छ ।
स्टिलले यसलाई राजनीतिक र बजार संकेतका रूपमा वर्णन गरे जसलाई अब बेवास्ता गर्न सकिँदैन ।
सफा ग्रिड विकासका लागि १० खर्ब डलरको प्रतिबद्धता गरिएको छ र सयौं लाख हेक्टर वन, जमिन र समुद्री क्षेत्र बचाइएका वा पुनःस्थापित गरिएका छन्, उनले खुलासा गरे । ४० करोडभन्दा बढी मानिस जलवायु–सहनशील बनेका छन् ।
‘यी उपलब्धिहरू साइड–शो होइनन् । यी नै वास्तविक प्रगति हुन् । अर्बौं मानिसको दैनिक चिन्तासँग जोडिने खाना, इन्धन, स्वच्छ हावा र सुरक्षालाई जोगाउनुपर्नेछ,’ उनले भने ।
तर, मिथ्या सूचनाले जलवायु कार्यलाई कमजोर पारिरहेको र यसको प्रभाव राजनीतिक निर्णयमा पनि देखिएको उनले चेतावनी दिए ।
‘जलवायु परिवर्तनका प्रभावहरूले डर बढाउँछन् अनि गलत सूचनाले त्यसै डरलाई हतियार बनाउँछ,’ उनले भने ।
उनका अनुसार, धेरै देशहरू जीवाश्म इन्धन, वित्त र जलवायु विपदमा छिटो प्रतिक्रिया दिने विषयमा अझ अघि बढ्न चाहन्थे, तर यथार्थले त्यसलाई सीमित बनायो ।
‘तर, हामी कति टाढा पुगेका छौं भन्ने नबिर्सौं । जीवाश्म इन्धनबाट नवीकरणीय ऊर्जातर्फको यात्रालाई अब कसैले रोक्न सक्दैन,’ उनले भने ।
प्रतिक्रिया