सुरक्षित छैन क्रिप्टोकरेन्सीः अस्ट्रियन प्रोग्रामर र क्रिप्टोका पूर्वसीईओले यसरी चोरे साढे ९ अर्ब

एजेन्सी । क्रिप्टोकरेन्सीका बारेमा आम मानिसका बीचमा अनेकन धारणा छ । मानिसहरुले यसलाई समयको उपजको रुपमा लिएका छन् । धेरै जसो देशमा क्रिप्टोको बारेमा सकारात्मक धारणा छैन ।

यसले अर्थतन्त्र डामाडोल पारेको आरोप पनि लाग्दै आएको छ । तर, यसमा लगानी गर्ने र गर्न चाहनेको संख्यामा दिनप्रति दिन वृद्धि भइरहेको छ ।

यसबारेमा सकारात्मक सँगै नकारात्मक खबर पनि उत्तिकै फैलिएको छ । केहीले त यो जोखिमको लगानी पनि भनिरहेका छन् । सोही क्रममा अष्ट्रियन प्रोगामर र क्रिप्टोका पूर्वप्रमुख कार्यकारी अधिकृत नै मिलेर ११ बिलियन अमेरिकी डलर अथार्तन् ९ अर्ब ४० करोड नेपाली रुपैयाँ बराबरको इथर चोरेको आरोप लागेको छ । क्रिप्टोको एउटा श्रृखलाको रुपमा इथरलाई लिइन्छ ।

कसले २०१६ मा डिएओ ह्याक गर्यो ? र, ३.६ मिलियन बराबरको इथर डाइभर्ट गर्दै गरेको भन्ने जानकारी आएपछि स्पष्ट रुपमा ह्याकरको पहिचान गरिएको थियो ।

उसले यसलाई अस्वीकार त गर्छ । तर, क्रिप्टो लेनदेनको जटिल ट्रेल पछ्याएर अज्ञात गोपनियता भत्काएर फोरेन्सिक उपकरण प्रयोग गरेर सो इथर चोरी गरेको पाइएको छ ।

इथेरियम दोस्रो ठूलो क्रिप्टो नेटवर्क ३६० बिलियन डलर बराबरको छ । यसको निर्माता भिटिलिक बुटेरियनका ४ मिलियन भन्दा बढी ट्वीटर फलोअरहरू छन । उनले अष्टोन कुचर र मिला कुनिससँगसँग भिडियो पनि बनाएका छन् । उनले रसियाली राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनसँग पनि भेटेका छन् ।

विगत धेरै वर्षहरूमा क्रिप्टोका सबै लोकप्रिय प्रवृतिहरू इथरियममा शुरू भएका छन् । प्रारम्भिक सिक्का प्रस्तावहरू (आइक्वाइन), विकेन्द्रीकृत वित्त (डीइएफआई) नन-फन्जिबल टोकनहरू र विकेन्द्रीकृत स्वायत्त संस्थाहरू (डीएओएस) पनि यसमा उपलब्ध छ । यसले ब्लकचेन अनुकरण गर्नेहरूको सम्पूर्ण वर्गलाई जन्माएको छ । जसलाई प्रायः इथरियम किलरको रुपमा लिइन्छ ।

इथेरियम पनि एउटा ठूलो रहस्यको विषय हो । एम डीएओ ह्याक गरेर इथर (इथेरियमको मूल टोकन) को सबैभन्दा ठूलो चोरी कसले गर्यो भन्ने बारेमा खासमा खोजी भइरहेको हो ।

विकेन्द्रीकृत उद्यम पुँजी कोषल २०१६ मा यसको क्राउड सेल समाप्त हुँदासम्म इथर १३९ मिलियन डलरमा उठाएको थियो । यसलाई त्यो मिति सम्मको सबैभन्दा सफल क्राउडफन्डिङ प्रयास भएको बताइएको थियो ।

हप्ता दिनपछि एक ह्याकरले डीएओमा ३१ युनिट इथर लुटेको देखिन्छ । कूल ३.६४ मिलियन वा सबै इथरको करिब ५ युनिट बारबरको थियो । त्यो मुख्यगरी डीएओ बाहिर रहेको डार्कडीएओ भनेर चिनिन्थ्यो ।

डीएओ कसले ह्याक गर्यो भन्ने बारेमा नयाँ पुस्तक, ‘द क्रिप्टोपियन्सः आइडियालिज्म, ग्रीड, लाइज एण्ड द मेकिंग अफ द फस्ट बिग’ क्रिप्टोकरेन्सी क्रेजको रिपोर्टिङमा तयार भएको हो ।

विशेष अनुसन्धानले चोरीमा ३६ वर्षीय प्रोग्रामर टोबी होनिस्चलाई औंल्याएको देखिन्छ । इथर ह्याक हुँदा उनी अस्ट्रिया र सिंगापुरमा बस्दै आएका थिए । अहिले सम्म, उनी टेनएक्सको सह-संस्थापक र सिइयोकोे रूपमा आफ्नो भूमिकाको लागि सबैभन्दा राम्रोसँग परिचित थिए ।

जसले क्रिप्टो डेबिट कार्ड निर्माण गर्नको लागि सन् २०१७ मा प्रारम्भिक सिक्काको अवधारणा ल्याएका थिए । त्यसबाट ८० मिलियन डलर बराबर जुटाएको थियो । त्यसलाई असफल प्रयास पनि भनिएको थियो । ती टोकनहरूको कूल बजार पूँजीकरण ५३५ अमेरिकन डलर बराबर थियो । अब त्यो केवल ११ मिलियन डलरमा पुगेको छ ।

क्रिप्टोका सिइयोले २०१६ मा डीएओ ह्याक गरेर ११ बिलियन डलर बराबरको इथर चोरेको प्रष्ट छ ।

उसलाई ह्याकरको रूपमा औंल्याएको प्रमाणको विवरण सहितको कागजात पठाएपछि, होनिसले इमेलमा लेखेका थिए ‘तपाईंको भनाइ र निष्कर्ष वास्तविक रूपमा गलत छ ।’

त्यो इमेलमा, होनिसले हाम्रा खोजहरू खण्डन गर्दै विवरणहरू उपलब्ध गराउने प्रस्ताव राखेका थिए । तर ती विवरणहरूको लागि सोध्ने मेरो बारम्बार फलो-अप सन्देशहरूको जवाफ कहिल्यै नदिएको फोब्र्सका लागि विशेष सामग्री बनाएकी लाउरा स्यानले उल्लेख गरेकी छिन् ।

गत वर्ष, जब मैले यो लेखको लेखकले पुस्तकमा काम गरिरहेको थिए । त्यतिबेला स्रोतहरू क्रिप्टो ट्रेसिङ फर्म चेनएनालाइसिसको एक शक्तिशाली र पहिलेको गोप्य फोरेन्सिक उपकरण प्रयोग गर्दै थिए । यसले यो कसले गर्यो भनेर पत्ता लगाउँछ भन्ने विश्वास थियो ।
वास्तवमा, डीएओको कथा र ह्याकर पहिचान गर्न छ–वर्षको खोजले, क्रिप्टो संसार र ट्र्याकिङ लेनदेनको लागि प्रविधि दुवै पहिलो क्रिप्टो क्रेजदेखि कति टाढा आएको छ भन्ने बारे धेरै कुरा देखाउँछ ।

हाल ब्ल्याकचेन प्रविधि मुख्यधारामा गएको छ । तर नयाँ एप्लिकेसनहरू उठ्ने बित्तिकै, क्रिप्टोको पहिलो प्रयोगहरू मध्ये एक अज्ञातता ढालको रूपमा पछि हटिरहेको छ । दुबै नियामक दबाब र सार्वजनिक ब्ल्याकचेनमा लेनदेनहरू पत्ता लगाउन सकिने तथ्यलाई धन्यवाद पनि दिइएको छ ।

त्यो कथाको अन्त्य भएको हुन सक्छ । एक अज्ञात ह्याकर भाग्यमा बसेको छ उसले नगद बाहिर गर्न सक्दैन । गत जुलाई बाहेक, डीएओको उद्धारमा संलग्न स्रोतहरू मध्ये एक, एलेक्स भान डे सान्डे (उर्फ अव्सा) नामक ब्राजिलियनले भनेका थिए ब्राजिलियन पुलिसले डीएओ मा भएको आक्रमणको अनुसन्धान खोलेको छ ।

उनी पीडित हुन सक्छन् कि भनेर पत्ता लगाउने प्रयास छ । ह्याकर आफैं पनि समस्यामा पो थियो कि ? भ्यान डे सान्डेले ब्लकचेन एनालिटिक्स कम्पनी कोइनफर्मबाट आफूलाई निर्दोष बनाउन मद्दत गर्नको लागि फोरेन्सिक रिपोर्ट कमिसन गर्ने निर्णय गरे । यद्यपि, प्रहरीले अनुसन्धान बन्द गरेको बताइएको छ ।

यदि भविष्यमा कुनै पनि समान परिस्थिति उत्पन्न भएमा, उनले २०१६ मा ती नगद प्राप्त गर्ने प्रयासको जाँच गरी रिपोर्टको साथ अगाडि बढेको थियो ।

ह्याकमा प्रारम्भिक संदिग्धहरूमध्ये एक स्विस व्यापारी र तिनका सहयोगीहरू थिए । कोड ट्रेसिङमा, भान डे सान्डे र अर्को संदिग्ध पनि फेला परेका थिए रूसमा आधारित इथरियम क्लासिक विकासकर्ता । तर, यी सबै व्यक्तिहरू युरोप/रसियामा थिए । नगद प्राप्त गर्न बिहानसाँझ तालिकामा म्याप गरिएको थिया ।

मध्यरातमा टोकियो समय युरोपेलीहरू सम्भवतः सुतिरहेका थिए । उनीहरूको सोशल मिडिया पोष्टहरूको समयले उनीहरूलाई सामान्य घण्टा राख्न सुझाव दिएको थियो । तर, ह्याकरले आक्रमणको नेतृत्व स्न्यापसिफ्टमा पेश गरेको ग्राहक समर्थन इमेलको आधारमा उनीहरु धाराप्रवाह अंग्रेजी बोल्न सक्छन् ।

यो अमेजन सिंगापुरमा मा होस्ट गरिएको थियो । लाइटनिङ एक्सप्लोरर वानएमएलले टेनएक्स भनिने आइपीमा नोड देखाएको छ ।

जुन सन् २०१७ मा क्रिप्टोमा परेका जो कोहीको लागि, यो नामले घण्टी बजाउन सक्छ । त्यो महिना, आइसीओको क्रेज प्रारम्भिक शिखरमा पुग्दा, टेनएक्स नामको ८० मिलियन डलर बराबरको आइसीओ थियो ।