आइएमई ग्रुपले किन्यो सस्तो डिल, अनलाइन सपिङमा आक्रामक विस्तारको रणनीति बनाउँदै
नेपालीले स्थापना गरेकाे प्रमुख इकमर्श प्लेटफर्म सस्तो डिल अनलाइन सपिङमा स्थापित हुँदै गर्दा तत्कालीन समस्या समाधान गर्न नसकेर बन्द हुन पुगेको थियो । अनलाइनको बजार बढिरहेको, सम्भावना देखिएको र तत्कालीन समस्या समाधान गरेर अगाडि बढ्न नसक्दा बन्द भएको सस्तोडिललाई अब आइएमई ग्रुपले त्राण दिने भएको छ । यो समूहले बहुमत सेयर खरिद गरेसँगै आक्रामक रणनीतिसमेत बनाइरहेको छ ।
काठमाडौं । नेपालको व्यवसायीक घराना आइएमई ग्रुपले अनलाइन सपिङ प्लेटफर्म सस्तोडिल किनेको छ । आइएमई ग्रुपले सस्तोडिलको बहुमत सेयर खरिद गरेर साउनदेखि औपचारिकरुपमा सेवा दिने गरी तयारी गरिरहेको छ ।
क्लिकमान्डुलाई प्राप्त जानकारीअनुसार आइएमई ग्रुपले सस्तोडिलको ७० प्रतिशत सेयर खरिद गरेको छ । यो कम्पनीले डोल्मा इम्प्याक्ट फण्डको सस्तोडिलमा रहेको ६० प्रतिशत सेयर खरिद गरेको हो । आइएमईले सन् २०२२ मै ५ करोड रुपैयाँ लगानी गरेर १० प्रतिशतको हिस्सेदार भएको सस्तोडिलमा थप लगानी गरेर बहुमत सेयरको स्वामित्व लिएको हो । डोल्माको सस्तोडिलमा रहेको सबै सेयर आइएमई ग्रुपले खरिद गरेर बजारमा आक्रामक सेवा विस्तारको तयारी थालिसकेको छ ।
स्रोतकाअनुसार डोल्माले सस्तो डिलमा लगानी गरेको ३० करोड रुपैयाँको सेयर आइएमई ग्रुपलाई बेचेको छ ।
आइएमईले डोल्माको सेयर खरिद गरेपछि सस्तोडिलमा उक्त कम्पनीको ७० प्रतिशतको सेयर स्वामित्व पुगेको छ । बहुमत सेयर खरिद गरेको आइएमई ग्रुपले अब सस्तोडिललाई रिब्राण्डिङ गरेर सञ्चालन गर्ने भएको छ । सस्तोडिलका संस्थापक तथा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) अमुन थापाले डिसेम्बर २०२३ मा कार्यकारी प्रमुखबाट राजीनामा दिएपछि नेपालकै पहिलो अनलाइन सपिङ सस्तोडिल बन्द भएको थियो ।
कोभिडपछि अनलाइन सपिङको बजार बढ्दै गएको भए पनि सीमित क्षेत्रमा मात्रै सेवा दिनुपर्ने र कोभिडका कारण थलिएको व्यवसाय उठ्न नपाउँदै सस्तोडिलको सेवाको दायरा खुम्चन थालेको थियो । व्यवस्थापनको कमजोरी र प्रतिस्पर्धी बजारका कारण धराशायी भएको सस्तोडिलमा यसअघि नै आइएमई ग्रुपको त्यतिबेलाको मूल्यांकन अनुसार १० प्रतिशतको हाराहारीमा सेयर थियो । यो कम्पनीले थप लगानी गरेसँगै अब सस्तोडिललाई आक्रामक रुपमा अगाडि बढाउने भएको छ । बहुमत सेयर खरिद गरेको आइएमई ग्रुपले सस्तोडिल चलाउने भएपछि यसका अरु लगानीकर्ता पनि उत्साहित भएका छन् ।
सस्तोडिल छोडेका यसका संस्थापक अमुन थापाको पनि १० प्रतिशत सेयर छ । यो कम्पनीमा रमेश कर्पले टेलिभेञ्चर कम्पनीमार्फत सन् २०१६ मै २ करोड रुपैयाँ लगानी गरेको छ । यो कम्पनीमा नेपाल इन्भेष्टमेन्ट मेगा बैंकको एनआईएमबी एस क्यापिटलको १ करोड लगानी छ । सस्तो डिलमा, आइसीटीसीसहितका अरु कम्पनीले पनि लगानी गरेका छन् ।
सन् २०११ मा अमुन थापाले स्थापना गरेको नेपालकै ठूलो अनलाइन प्लेटफर्म सस्तोडिलल दराजको प्रवेशसँगै व्यवस्थापमा चुक्दै गएको कारण बजारमा टिक्न अहज भएको थियो । सन् २०१८ मा अलिबाबाको प्रवेशपछि नेपालमा दराज नामबाट सुरु भएको अनलाइन सपिङसँग अरु कम्पनीले प्रतिपर्धा नै गर्न नसक्ने अवस्था बन्दै गयो ।
दराजले शुरुवातका दिनदेखि नै अधिक छुट दिएर आक्रामक बजार विस्तार गर्दै गयो । सस्तोडिलको प्रवेशपछि नेपालमा विस्तारै अनलाइन प्लेटफर्मको सुरुवात भइरहेको भए पनि बजारलाई नियन्त्रण्मा लिने काम भने दराजले गर्न सफल भयो ।
विश्वकै ठूलो अनलाइन प्लेटफर्म र आधुनिक प्रविधिमा सेवा दिन थालेको दराजले नाफाको परवाह नै नगरी अरुलाई विस्थापित गरेर आफैं स्थापित हुने रणनीति बनायो । त्यही रणनीतिमा दराज सफल हुनु नै नेपालमा चल्तीका अरु अनलाइनको व्यापार सुक्नु पनि हो । पछिल्लो समय बजारमा दराजसँग प्रतिस्पर्धी अनलाइन नै नभएको र साना तथा स्वरोजगार अनलाइन भने स्वतस्फूर्त रुपमा चलिहरेहेको देखिन्छ ।
सस्तोडिलले सन् २०१९ नेपालको अनलाइन सपिङमा विदेशी लगानीको रुपमा डोल्मा इम्प्याक्ट फण्डलाई भित्र्याएको थियो । ५ करोडको लगानीमा डोल्मा भित्रिएपछि व्यवसायीक गति लिएको सस्तोडिलमा यसको लगानी ३० करोड पुगेको थियो । सन् २०२२ मा ५ करोड रुपैयाँ लगानी गरेर आइएमई ग्रुपले समेत १० प्रतिशत सेयर खरिद गरेको थियो भने सोही वर्ष नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंकको एनआइएमबी एस क्यापिटलले पनि १ करोड रुपैयाँ लगानी गर्यो ।
सस्तोडिलले नेपालमा मात्रै नभएर नेपाल बाहिर जाने योजना अनुसार भारतीय बजारमा सेवा दिने उद्देश्यले फ्लिप कार्डसँग सहकार्य गरेको थियो । फ्लिप कार्ड नेपालमा आएसँगै भारतीय बजारमा पनि नेपाली प्रडक्ट राख्ने काम सस्तोडिलमार्फत भएको थियो ।
सन् २०२२ सम्ममा ४०० जनासम्मलाई रोजगारी दिन सफल भइसकेको सस्तोडिलले बजारको आवश्यकता अनुसार लगानी गर्न नसक्दा र प्रतिस्पर्धी कम्पनीसँग प्रतिस्पर्धा गर्न नसक्ने अवस्था आएपछि विस्तारै बजार घट्दै गयो । क्षमताभन्दा बढीको अर्डर आउन थाल्दा गर्न नसकेको व्यवस्थापले बजारमा स्थापित हुनुभन्दा पनि विस्थापित हुनुपरेको सस्तोडिलका एक लगानीकताको बुझाइ छ ।
सन् २०१३ को नोभेम्बरमा आइपुग्दा सस्ताडिल निकै समस्यामा पर्यो भने त्यतिबेलाका संस्थापक तथा तथा प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) अमुन थापाले राजीनामा दिए । थापाले सस्तोडिल छोडेसँगै उनले व्यवासायीक घरानाबाट चलाउन, बोर्ड सदस्यबाट उपयुक्त निर्णय लिन पनि आग्रह गरेका थिए । तर उनको राजीनामा सँगै अरु लगानीकर्ताले चासो नदिएका कारण सस्तोडिल पूरै निस्कृय भयो ।
करिब ८ महिनादेखि बन्द भएको सस्तोडिललाई अब भने आइएमई ग्रुपले अगाडि बढाउने भएको हो । यो समूहमा आइएमई ग्रुपले डोल्माको सबै सेयर किनेपछि अहिले सबैभन्दा ठूलो हिस्सा आइएमईको भएको छ । अरु लगानीकर्ताहरुको सेयर यथावत राखेर सस्तोडिल चलाइने भएको छ ।
आइएमई ग्रुपसँग धेरैवटा बिजनेश भएको र यसले बनाउन सकेको प्लेटफर्मका कारण सस्तोडिल चलाउन सकिने निष्कर्षमा पुगेको हो । स्रोतका अनुसार आन्तरिक गृहकार्य टुंगिएको आइएमईले अब साउनदेखि नयाँ रणनीति बनाएर जाने भएको छ । आइएमईले आफ्नो व्यवसायीक दायरा विस्तार गर्दै अनलाइन सपिङलाई प्राथमिकता दिने भएको हो । आइएमई नेपालको स्थापित व्यापारिक घराना हो ।
नयाँ रणनीति बनाएर बजारमा जाने तयारी गरिरहेको भए पनि आइएमई ग्रुपका प्रवन्ध निर्देशक हेमराज ढकालले भने औपचारिकरुपमा प्रक्रिया नटुंगिएकोले अहिले नै अनलाइन सपिङको विषयमा बोल्न हतार हुने बताए ।
ढकालले क्लिकमान्डुसँग भने- ‘सस्तोडिलमा यसअघि नै आइएमईको लगानी रहेकोले थप लगानी गरेर बजारमा जाने विषयमा प्रतिकृया दिने बेला भएको छैन । समय आएपछि हामी आफैं जानकारी गराउँछौं ।’
राजु बास्कोटा
