सरकारी र निजीकरण गरिएका उद्योगनै नेप्सेको सम्पर्कमा छैनन्, के लगानीकर्ता डुबेकै हुन् ?

काठमाडौं । नेपाल स्टक एक्सचेञ्जमा सूचीकृत कूल २०६ वटा कम्पनीमध्ये १२ उद्योग तथा व्यावसायिक कम्पनी सम्पर्कमा छैनन् ।

उनीहरुले स्टकलाई बुझाउनुपर्ने नवीकरण शुल्कसमेत नबुझाएको पाइएको छ । वार्षिक साधारणसभासमेत नगरेका, नवीकरण शुल्क नबुझाएका र स्टकको सम्पर्कमा नरहेका ती कम्पनीलाई सम्पर्कमा आउन स्टकले पत्र पठाएको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत चन्द्रसिंह साउदले जानकारी दिए ।

अरुण वनस्पती उद्योग, विराट सु, बुटवल स्पिनिङ मिल्स, फ्ल्यूर हिमालय, गोरखाली रबर उद्योग, हरिसिद्धी इँटा तथा टायल उद्योग, ज्योति स्पिनिङ मिल, रघुपति जुट मिल, नेपाल बिटुमिन तथा व्यारेल उद्योग, भृकुटी पल्प एण्ड पेपर, नेपाल खाद्य उद्योग र नेपाल वनस्पती घ्यु उद्योग लिमिटेड स्टकको सम्पर्कमा रहेका छैनन् ।

सम्पर्कमा नरहेका उद्योगमध्ये अधिकांश सरकारी स्वामित्वका र निजीकरण गरिएका उद्योग छन् । विगतमा राम्रो उत्पादन गरेका र सरकारलाई समेत पर्याप्त आम्दानी गराएका उद्योग बन्द हुनु र नेप्सेमा समेत जानकारी नहुनु दुःखद् रहेको बताइन्छ ।

यसले सर्वसाधारण लगानी कर्ताको लगानी समेत डुब्ने अबस्था आएको छ । यी कम्पनीहरुले लामो समयदेखि कुनै कारोबार समेत गरेका छैनन् ।

ती उद्योग तथा संस्थाले नेप्सेमा नवीकरण शुल्कसमेत बुझाएका छैनन् । नियमअनुसार न्यूनतम १५ हजार रुपैयाँदेखि अधिकतम ५० हजार रुपैयाँसम्म वार्षिक नवीकरण शुल्क तिर्नु पर्दछ ।

सम्पर्कमा नरहेका कम्पनी तथा उद्योगलाई सम्पर्कमा आउन र आफ्नो कारोबारको विषयमा जानकारी दिन नेप्सेले आग्रह गरेको छ । सम्पर्कमा नरहेका उद्योगमा रहेको सरकार, नागरिकको लगानीको अवस्था के–कस्तो छ भन्नेसमेत जानकारीमा आउन सकेको छैन ।

दुई साता पहिले कूल ३४ वटा त्यस्ता उद्योग वा संस्थालाई सम्पर्कमा आउन नेप्सेले पत्र काटेको थियो । पत्र काटेपछि केहीले पछिल्लो अवस्थाका बारेमा जानकारी गराएको प्रवक्ता मुराहरि पराजुलीको भनाइ छ ।

यस्तै क्यापिटल मर्चेन्ट बैंक एण्ड फाइनान्स कम्पनी, हिमालय फाइनान्स, नेपाल सेयर मार्केट लिमिटेड, ललितपुर फाइनान्स, नेपाल फाइनान्स र बल्र्ड मर्चेन्ट बैंकले साधारणसभा नगरेको समस्यामा परेको पाइएको छ ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले समस्याग्रस्त घोषणा गरेका ती वित्तीय संस्था केही सम्पर्कमा आएका छन् । “केहीले साधारणसभाको तयारी गरेको जानकारी गराएका छन् भने केही अझै सम्पर्कमा आएका छैनन्”– नेप्सेका प्रवक्ता पराजुलीले जानकारी दिए ।

यस्तै समस्याग्रस्त घोषित ललितपुर फाइनान्सले राष्ट्र बैंकबाट उन्मुक्ति पाएको र छिट्टै साधारणसभा गर्ने जानकारी गराएको छ । बल्र्ड मर्चेन्ट बैंकले साधारणसभा गर्ने तयारीमा रहेको बताएको छ । सिनर्जी फाइनान्सलाई पनि राष्ट्र बैंकले समस्याग्रस्त घोषणा गरेको थियो ।

राष्ट्रिय बीमा कम्पनीले आव २०६५÷६६ देखि नै वार्षिक लेखा परीक्षण नगरेको पाइएको छ । नेप्सेले उक्त कम्पनीलाई पत्र पठाएर आफ्नो अवस्थाका बारेमा जानकारी दिने भनेको छ ।

नेप्सेले पत्र पठाएकामध्ये विशाल बजार कम्पनी र मेघा बैंक लिमिटेडले साधारणसभा गरेको जानकारी गराएको प्रवक्ता पराजुलीले बताउनुभयो । सेन्चुरी बैंकले अल्पाइन डेभलपमेन्ट बैंक र सेती फाइनान्सलाई प्राप्ति गरेको जानकारी गराएको छ ।

मेघा बैंकले टुरिजम डेभलपमेन्ट बैंकलाई प्राप्ति गरेको र शेयर मूल्यसमेत समायोजन गरिसकेको बताएको छ । नेप्सेमा कूल १५ समूहमा विभक्त भएका २०६ वटा कम्पनी सूचीकृत रहेको र कारोबार गरिरहेको भए पनि औशतमा १७० कम्पनीको मात्रै नियमित कारोबार भएको देखिन्छ । नेपालको पूँजीबजार १६ खर्ब रुपैयाँको रहेको छ । रासस