अर्बपति ज्याक माले २ महिनामा गुमाए ११ अर्ब डलर

चीनको सबैभन्दा ठूलो कम्पनी अलिबाबाका सह-संस्थापक तथा अर्बपति व्यवसायी ‘ज्याक मा’ ले २ महिनामा ११ अर्ब डलरभन्दा बढी गुमाएका छन् ।

ज्याक माले अक्टोबरको अन्त्यदेखि डिसेम्बरसम्मको २ महिनाको अवधिमा ११ अर्ब डलर अर्थात् करिब १३ खर्ब रुपैयाँ गुमाएका हुन् ।

उनले सो रकम अन्य ठूला कम्पनीहरुसँग सहकार्य तथा निगरानी बढाउँदा गर्दा गुमाएका हुन् । यो वर्ष माको सम्पत्ति ६१.७ अर्ब डलर पुगेर चीनको सबैभन्दा धनी व्यक्ति बनेका थिए । ब्लुमबर्ग बिलेनियर्स इन्डेक्सका अनुसार ज्याक माको अब सम्पत्ति घटेर ५०.९ अर्ब डालरमा सीमित भएको छ ।

इतिहासमा सबैभन्दा ठूलो आईपीओ
ज्याक माले ग्रुप होर्मिगासँग सबैभन्दा ठूलो आइपीओ ल्याउने सम्झौता गरेपछि समस्या शुरु भएको थियो । नोभेम्बरको अन्त्यसम्म सबै ठीक रहे पनि उनले अन्तिम पटक ग्रुप होर्मिगाको आइपीओ खरिदका लागि सम्झौता गरेपछि उनको समस्या शुरु भएको हो ।

ग्रुप होर्मिगाको आइपीओलाई इतिहास कै सबैभन्दा ठूलो आएपीओ मानिन्छ । इन्भेष्टर ग्रुप होर्मिगा सेक्युरिटिजका लागि हङकङ र संघाइ स्टक एक्सचेन्जमा आइपीओ खरिद गर्ने लगानीकर्ताको पर्खाइमा थिए ।

आइपीओ करिब ३४.४ अर्ब डलरको थियो । तर अन्तिम क्षणमा चिनियाँ वित्तीय नियामकहरुले सो आइपीओ ल्याउन विभिन्न प्रश्न गरेर आइपीओ ल्याउन रोकिदिए । केही विश्लेषकहरुले यसलाई बेइजिङको एन्ट गु्रप जस्तो विशाल समूह र स्यवम ज्याक माको ग्रोथमा लगाम लगाउने कोसिस भएको बताउँछन् ।

‘ज्याक मा’ को बयान
बीबीसी सिंगापुरको संवाददाता टिमोथी म्याकडोनाल्डका अनुसार ज्याक मा प्रायः बयानमा चीनलाई असहज बनाउने कारणले चिनियाँ सरकारले उनीमाथि लगाम लगाउन चाहेको थियो ।

टिमोथी भन्छन् ‘मा चीनको बढ्दो टेक्नोलोजीकल प्रगतिको सम्भावना र शक्तिमाथि खतराको प्रतिक बन्दै गएका थिए ।’ यस प्रकारको व्यापारिक वृद्धिले चिनियाँ सरकारी अधिकारीहरुलाई सो समय उस्काएको थियो । उनले ‘इनोवेटिभ आइडिया’ नहुने भन्दै चीनको सरकारी बैंकहरुको आलोचना गर्दै सरकारी बैंकहरुको तुलना ‘खेलौनाको पसल’ सँग गरेका थिए । त्यही समयबाट ग्रुप होर्मिगाको लागि परिस्थिति जटिल बन्दै गएको थियो ।

ग्रुप होर्मिगा धेरै व्यवसाय मिलेर बनेको कम्पनी हो । जसले भर्खर व्यवसायमा ग्रोथ गर्न शुरु गरेको थियो ।

डिजिटल फाइनान्स
एन्ट ग्रुपको सबै समूहमा ‘अलीपे’ सबैभन्दा लोकप्रिय अलीबाबाको पेमेन्ट प्लेटफर्म अहिलेसम्म थियो । यसका खरिदकर्ताहरुले एउटा ट्रस्टमा पैसा राखेर अनलाइन सामान खरिद गर्न सक्छन् ।

अलिबाबाको ग्रोथमा  ‘अलिपे’ ले सबैभन्दा महत्वपूर्ण भुमिका खेलेको छ । अलिपे चीनमा क्रेडिट कार्डभन्दा बढी प्रयोग हुन्छ । जब आइपीओ सार्वजनिक हुनबाट रोकियो तब हङकङ स्टक एक्सचेन्जले ग्रुप हार्मिगा आवश्यकता अनुसारको सुचीकरण र पारदर्शीता पूरा नगरेको हुनसक्ने बताएको थियो ।

डिजिटल फाइनान्सको नियामकमा भर्खरै भएको परिवर्तनका कारण पनि अड्चन आएको हङकङ स्टक एक्सचेन्जको बुझाइ छ ।

चिनियाँ कम्पनीहरुलाई सल्लाह दिने कम्पनी मार्कम बन्र्सटीन एण्ड पिंचुकको निर्देशक बन्र्सटीन भन्छन् ‘यो राम्रो व्यवसाय हो तर मलाई लाग्दैन कि चीनले त्यसमा सम्झौता गर्नेछ । उनीहरुले कुनै एउटा सम्झौताको लागि सम्पूर्ण वित्तीय प्रणालीलाई जोखिममा पर्नेछन् ।’

स्वच्छ प्रतिस्पर्धाको अभाव
केही दिनअघि चीनको केन्द्रीय बैंकले ग्रुप होर्मिगाको काम पुर्नगठन गर्ने आदेश दिएको थियो । ताकी सो ग्रुपले आफ्नो लोन, बीमा र सम्पत्तिहरुको व्यवस्थापन राम्रो बनाउन सकोस् ।

पिपुल्स बैंक अफ चाइनाका डपुटी गभर्नर प्यान गाँन्गशेगका अनुसार नियामकहरुले ‘ग्रुप होर्मिगाको खराब कर्पोरेट गभर्नेस’ केही नियमहरु पालना नगरेको र गतल तरिकाले प्रतिद्वन्द्वीमाथि विजय प्राप्ती गरेका थिए ।

ग्रुप होर्मियाले एक विज्ञाप्तीमा भनेको थियो, ऊ एक ‘रेक्टिफिकेशन’ वर्गिङ ग्रुपको सञ्चालनमा ल्याउने तयारीमा छ । जसले सम्पूर्ण नियामकहरुको आवश्यकतालाई पूर्णरुपमा कार्यान्यवन गर्नेछ ।

यद्यपि, केही विज्ञहरु नयाँ नियमनमा भएको कडाइको उद्देश्य मलाई घेराबन्दीमा राख्नु हो । जबकी अन्य केहीका अनुसार वित्तीय क्षेत्र सुधारमा चीन सरकारको दीर्घकालीन नीतिगत लक्ष्य भएको बताउँछन् । र, यसको कुनै एक कारोबारी कम्पनीसँग मात्रै सम्बन्धित छैन ।

उनको कम्पनी चीनमा सबैभन्दा ठूलो पेमेन्ट प्रोभाइडरका रुपमा काम गर्छ । र, यसको अलिपे सर्भिसका ७३ करोड जनाले एक महिनामा उक्त सेवा प्रयोग गर्छन । तर कम्पनीको क्रेडिट गतिविधिमा नियमन विभागले सबैभन्दा बढी चिन्ता व्यक्त गरेको छ ।

मा एक्लै छैनन्
यो विवादको केन्द्रमा ज्याक मा छन् । तर नियमनले उनलाई मात्रै लक्षित गरेको भने छैन । उनी मात्रै एक्ला छैनन् । अहिले पूरा फिनटेक क्षेत्रमा नै चिनियाँ नियमन अधिकारीहरुको ध्यान केन्द्रित भएको छ ।

केही कम्पनीहरुले त आफ्नो कामकाजको तरिकामा परिवर्तन शुरु गरिसकेका छन् ताकी उनी नयाँ रेगुलेसन अनुसार काम गर्न सकुन् ।

उदाहरणका रुपमा जेडी डिजिट्स, टेनसेन्ट बाइडू तथा लुफैक्सले अधिकारीहरुको ग्रुपहरु होर्मिगालाई रोकेपछि आफ्नो प्लेटफर्ममा ब्याज आउने डिपोजिट बिक्री गर्न बन्द गरिसकेका छन् । नोरिसले भने, ‘यसबाट अहिले कोही अछुतो छ भन्ने मलाई लाग्दैन तथा निश्चितरुपमा वित्तीय प्रडक्टका सम्बन्धमा टेनसेन्ट तथा ग्रुपो होर्मिगाको सिद्धान्तमा कुने ठूलो फरक भने पर्ने छैन ।’