सगरमाथाको पेरीफेरीमै १.०१२५ मिलियन टन लिथियमको भण्डार छः चीन

एजेन्सी । चिनियाँ अनुसन्धानकर्ता एवं वैज्ञानिकहरुले विश्वको सर्वोच्च शिखर सगरमाथाको आसपासको क्षेत्रका असाध्यै ठूलो मात्रामा लिथियमको भण्डार फेला पारेको दावी गरेका छन् । सगरमाथाको दक्षिण पीश्चम मोहडा नेपालतर्फ पर्छ भने उत्तरी मोहडा चीनको स्वशासित भूभाग तिब्बतमा पर्छ ।

समाचार विवरणहरुमा जनाइएअनुसार लामो खोज र अनुसन्धानपछि चिनियाँ वैज्ञानिकहरुले लिथियमको ठूलो भण्डार फेला पारेको बताएका छन् । कुनै समय सगरमाथाको सीमालाई लिएर नेपाल र चीनबीच पनि ठूलो विवाद थियो । तर, पछि कुटनीतिक वार्तामार्फत् सीमाना निर्धारण भएको छ । सोही क्षेत्रमा लिथियमको भण्डारन फेला पर्नुले पनि अब विषय कसरी अगाडि बढ्छ भन्ने कुराको निर्धारण हुने बताइएको छ ।

१ खर्ब डलरभन्दा ठूलो विद्युतीय सवारीको बजारमा लिथियमको किन बढ्दैछ खोजी ?

चिनियाँ वैज्ञानिकहरूले सगरमाथा क्षेत्रमा लिथियमको ठूलो भण्डार फेला पारेको आशको समाचार ब्लुमबर्गले सार्वजनिक गरेको छ । फेब्रुअरी १६, २०२२ मा धातु अन्वेषण इकाईले लिथियमको भण्डारनको बारेमा जानकारी दिएको छ ।

चिनियाँ वैज्ञानिकहरूले सगरमाथा क्षेत्रमा ठूलो लिथियम भण्डार पत्ता लगाए भन्ने विषय नै आफैंमा ठूलो समाचार भएको चिनियाँ अखबार साउथ चाइना मर्निङ पोष्टले जनाएको छ ।

चीनको एक आधिकारिक विज्ञान जर्नलमा प्रकाशित विवरण अनुसार सगरमाथाको सोही क्षेत्रमा लिथियमको खोजलाई यसले असाध्यै महत्वका साथ काम भएको र परिणाम पनि निस्केको बताएको छ ।

चाइनिज एकेडेमी अफ साइन् अनुसार, हार्ड-रक स्रोतले चीनमा आफ्नो प्रकारको तेस्रो–ठूलो खानी होस्ट गर्ने क्षमता राख्छ । यो विश्वको सबैभन्दा अग्लो हिमालको क्षेत्रमा रहेको छ्योङजियाङ चुचुरोबाट करिब ३ किलोमिटर टाढा रहेको छ ।

त्यसमा खास गरी पक्का पक्की हुनका लागि काम भएको छैन । यो प्रारम्भिक–चरणको खोज हो । त्यहाँ प्रशस्त मात्रामा विश्वव्यापी खनिज भण्डारहरू छन् जुन आशाजनक देखिन्छ । तर, व्यवहारिक हुन सक्दैन ।

विश्वलाई विद्युतीय सवारी साधन र उर्जा भण्डारणमा बढ्दो माग पूरा गर्न नयाँ लिथियम आपूर्तिको ठूलो मात्रा चाहिन्छ । चीनका लागि व्यवहारिकरुपमा घरेलु स्रोतहरू फेला पार्नु स्वागतयोग्य हुनेछ । किनकी, देशले यसको आपूर्तिको ७० प्रतिशतभन्दा बढी आयातमा निर्भर गर्दछ । यद्यपि यसले विश्वव्यापी रुपमा ब्याट्री उत्पादनमा खास गरी प्रभुत्व जमाएको छ ।

भर्खरै पत्ता लगाइएको स्रोतमा लिथियम-वाहक चट्टानको एक प्रकार हो जसलाई स्पोड्युमिन भनिन्छ । जुन चीन र दक्षिण अमेरिकामा आपूर्तिमा प्रभुत्व जमाउने ब्राइन तालहरूको विकल्प हो । भूगर्भशास्त्रीहरूका अनुसार क्विङहाइ–तिब्बत पठारमा रहेको भण्डारले १.०१२५ मिलियन टन बराबरको लिथियम अक्साइड समात्न सक्छ ।

यो परियोजना अझै चार चरण अन्तर्गतको पहिलो चरणमा छ । प्रतिवेदन अनुसार विस्तृत खानी योजनाको साथ आउनका लनगि पूर्णअन्वेषणको अन्तिम चरणमा छ । सम्भावित खानी साइट माउन्ट एभरेष्टको कोर प्राकृतिक रिजर्भबाट पनि टाढा छ ।

यस खनिज खोजमा मिडियाको ध्यान कडा आपूर्तिको बीचमा लिथियम रकेटिङको मूल्यको साथ आउँछ । चीनमा लिथियम कार्बोनेट गत वर्ष ४०० प्रतिशतभन्दा बढी बढ्यो ।