कोरोनाले विश्वव्यापीकरणमा ल्याइदिएको परिवर्तन: भारतीय पूर्वअर्थराज्यमन्त्री जयन्त सिन्हाको लेख

पहिलो हेराईमा, कोरोना भाइरसको रूपमा सुरुङ एकदम लामो र गाढा छ। तर अन्ततस् यस अन्धकार बाहिर पर प्रकाश को किरणहरु छन्। चीनले देखाएझैं सम्पूर्ण विश्व पनि यस सुरुङबाट छिट्टै बाहिर आउने छ, यदि हामी त्यस समयमा थोरै दुविधामा थियौं र हाम्रो आँखा त्यस उज्यालोको अगाडि अलि अलि धमिलो हुन्छ ।

तर हाम्रो प्रिय पृथ्वी अझै पनी पहिले जस्तै हुनेछ, चराहरू अझै चर्को हुनेछ, फूल अझै फूल्नेछ, र हरियो घाँस समान हुनेछ। यद्यपि हाम्रो यो संसार ( हामी बाँचिरहेको संसार, हामी दैनिक जीवनका गतिविधिहरू गर्ने संसार, हामी राम्रोसँग चिनेको संसार ( ठूलो हदसम्म परिवर्तन हुनेछ। हुनसक्छ अब हामी एउटा नयाँ युगमा प्रवेश गर्दैछौं र यसलाई विश्वव्यापी महामारी अवधि भन्न सकिन्छ।

प्रायस् आउने सुपरचेन्जेजको प्रमाणहरू हाम्रो वरिपरि छन् तर तिनीहरू हाम्रो जानकारीको सतहभन्दा तल लुकेका छन्। तिनीहरूको संकेतहरु केवल हाम्रो आँखाको अगाडि छन्, तर हामी तिनीहरूका लागि हाम्रो आँखा बन्द गर्छौं र हाम्रो व्यस्त दैनिक जीवनको साथ अगाडि बढ्छौं। अचानक, यी परिवर्तनहरूका कारण एक प्रकारको विश्वमा आँधीबेहरी आउँछ, र त्यसपछि हामी सबैले त्यस कुरामा ध्यान दिनु पर्छ।

सन् १९९९ मा मा बर्लिन पर्खाल ढल्नु , २००१ मा भएको आतंकवादी हमला र २००८ मा विश्वव्यापी वित्तीय संकट जस्ता विश्वव्यापी परिवर्तनका पक्षहरू वर्षौंदेखि विकसित भइरहेका छन्, तर एक दिन उनीहरू अचानक अचानक प्रफुटन भए र हाम्रो विश्वलाई परिवर्तन गरे।
माथिका प्रत्येक घटनाहरूले न केवल राष्ट्रिय अर्थतन्त्रलाई परिवर्तन गरे, तर यसले हाम्रो खर्च गर्ने तरिकालाई पनि असर गर्‍यो, र यसले व्यक्ति, व्यवसाय र पूँजीको विश्वव्यापी बहावलाई नयाँ तरीकाले पुनस् जोडे। कोरोना भाइरस महामारीको विश्वव्यापी रूपमा अझ गहिरो प्रभाव हुन सक्छ। म यी प्रभावहरू केहि बयान गर्न प्रयास गर्छु ।

यात्रा गर्ने तरिकामा परिवर्तन

यो स्वतस् स्पष्ट छ कि यस महामारी अवधि पछि अन्तर्राष्ट्रिय यात्रा को ढाँचा नाटकीय परिवर्तन हुनेछ। आतंकवादी हमलाको खतराले हाम्रो यात्राको तरीकालाई परिवर्तन गरिसक्यो। सुरक्षा जाँचको लागि हाम्रो लामो समय बित्छ, एयरपोर्टलाई किल्लाहरूमा रूपान्तरण गरिएको छ, र तिनीहरूको सुरक्षा कडा गरिएको छ विमानको अपहरण रोक्नको लागि। अब विश्वव्यापी रूपमा फैलिने संक्रमणको खतराले फेरि हाम्रो हवाई यात्रालाई परिवर्तन गर्दछ।

हामीलाई अन्तर्राष्ट्रिय यात्रा गर्नु अघि स्वास्थ्य प्रमाणपत्र चाहिन सक्छ। त्यहाँ धेरै परीक्षण केन्द्रहरू हुन सक्छन् जुन तपाईं अन्तर्राष्ट्रिय उडानको लागि जानु अघि जानुहुनेछ। यी परीक्षणहरू एकदम चाँडो र सही हुनेछन्। केहि मिनेटमा तपाईलाई थाहा छ कि तपाईलाई कुनै विशेष भाइरस संक्रमित छ कि छैन र त्यसपछि तपाई कुनै पनि उडानमा चढ्न सक्नुहुनेछ।
सम्भव छ कि यी परिक्षण केन्द्रहरू प्रत्येक अध्यागमन बिन्दु (एयरपोर्ट, पोर्ट, राजमार्ग, इत्यादि) मा निर्माण हुनेछन् र एक गोपनीयता एजेन्सी द्वारा गोपनीयता सुरक्षित गर्न कडा उपायहरू अन्तर्गत संचालित हुनेछ।

हाम्रो स्वास्थ्य रेकर्ड सार्वजनिक रूपमा सुलभ हुन सक्छ। आज हाम्रो क्रेडिट स्कोर सबै वित्तीय संस्थाहरुमा पहुँच योग्य छ र यसको मद्दतले उनीहरूले निर्णय दिन्छ कि हामी कुन दरमा ऋण दिन चाहन्छौं। भोलि यो सम्भव छ कि हाम्रो भाइरल स्कोर लगातार अपडेट हुनेछ र यो विभिन्न उद्देश्यका लागि सार्वजनिक रूपमा उपलब्ध हुनेछ।

यदि तपाईं कुनै विशेष भाइरसबाट स्वतन्त्र हुनुहुन्छ भने, तब तपाईंलाई मात्र उपस्थित हुन वा ठूला सार्वजनिक कार्यहरूमा यात्रा गर्न अनुमति दिनेछ। त्यहाँ धेरै व्यक्तिगत तरीकाले निजी गोपनीयतालाई अवरोध नगरिकन यसलाई सम्पन्न गर्न सकिन्छ। पहिले तपाईंले सहमति दिनुपर्नेछ (यी परीक्षणहरूको लागि), र त्यसपछि तपाईंलाई हो र होइन भनेर चिन्ह सकिन्छ विशेष भाइरसलाई।

जब तपाईं पहुँच नियन्त्रण बिन्दुको केही प्रकारको माध्यमबाट जानुहुन्छ, यसको प्रणालीले तपाईंको हो र होईन रेकर्ड देख्न सक्दछ र मात्र त्यसपछि तपाईंलाई अगाडि बढ्न दिन्छ। त्यस पछि यो जानकारी तपाइँको रेकर्डबाट मेटिनेछ र कसैलाई थाहा हुँदैन कि तपाइँ कहाँ यात्रा गर्नु भएको छ वा तपाइँले त्यहाँ के गर्नुभयो। धेरै देशहरूले सम्भावित सम्पर्कहरू पत्ता लगाउन र ट्रान्जिसन चेनहरू पत्ता लगाउन सबै व्यक्तिहरू र आगन्तुकहरूलाई होसियारीपूर्वक ट्र्याक गरिरहेका छन्।

स्वास्थ्य सेवा प्रणालीमा परिवर्तन

सबैलाई निरन्तर परिक्षण गर्नको लागि विशाल परीक्षण सम्बन्धित पूर्वाधार सिर्जना गर्नुपर्नेछ। यो कुनै पनि सस्तो हुने छैन र यो हाम्रो गोपनीयता मा एक घुसपैठ जस्तै हुनेछ। जहाँसम्म, यदि हामी राष्ट्रव्यापी लकडाउनको व्यापक सामाजिक र आर्थिक प्रभावहरू विचार गर्दछौं भने, हामीले अर्को भाइरसलाई राष्ट्रिय लकडाउन बाध्य हुनबाट रोक्न हामी सबैका लागि सुविधाजनक र निःशुल्क परीक्षण सुविधा स्थापना गर्नुपर्दछ।

यस विश्वव्यापी महामारीको युगले हामीलाई यो पनि बताउँछ कि हामीले सबै नागरिकलाई कुनै व्यक्तिगत मूल्यमा राष्ट्रिय स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्नु पर्ने हुन सक्छ। आज सबैको स्वास्थ्य अचानक हाम्रो आफ्नै व्यक्तिगत समस्या भएको छ। हामी सबैले सबै व्यक्तिहरू स्वस्थ छन् भन्ने कुरा निश्चित गर्नुपर्दछ, र यदि ती छैनन् भने तिनीहरू एक्लै टाढा हुनु पर्छ र तुरून्त उपचार गर्नु पर्छ।

यसका लागि सबै नागरिकहरूको स्वास्थ्यलाई होशियारीका साथ हेर्नुपर्नेछ र उनीहरूको स्वास्थ्य रेकर्डहरू (जस्तै माथि वर्णन गरिएको भाइरल स्कोर) सबैले पहिचान गर्नुपर्नेछ। थप रूपमा, सबैका लागि आधारभूत स्वास्थ्य सेवाको प्रणाली विश्वव्यापी सार्वजनिक सुविधा बन्न सक्छ।

अधिक भूमण्डलीकरण

यी सबै प्रणालीहरू निर्माण गर्न धेरै पैसा चाहिन्छ। राम्रो स्वास्थ्य देखभाल र परीक्षणको लागि आधुनिक सुविधा सस्तो छैन। अधिकांश देशहरू यसलाई स्वतन्त्र रूपमा लिन सक्षम हुने छैनन्। तर यो समस्या ब्राजिलमा ‘बटरफ्लायु’ जस्ता हो र हामी सबै यससँग जडित छौं।

विश्वव्यापी महामारीको यस युगमा, जुनोटिक (जनावरहरूबाट आएका) भाइरसहरू अफ्रिका, मध्य पूर्व, चीन, जहाँसुकैबाट आउन सक्छन्। त्यसैले हामीले सबैका लागि राम्रो स्वास्थ्य सेवा प्रबर्धनको एक समग्र तरीका खोज्नु पर्छ। विशाल सम्भावित लागतको बाबजुद यो हाम्रो अर्थव्यवस्थालाई फेरि बर्बाद हुन दिनुभन्दा सस्तो हुनेछ।

कोरोनाभाइरस महामारीको समयमा स्वास्थ्य सेवामा खर्च गर्ने र खाँचोमा परेका मानिसहरूलाई न्यूनतम आय समर्थन प्रदान गर्ने खर्चका कारण वित्तीय घाटा विश्वव्यापी रूपमा वृद्धि हुने अपेक्षा गरिएको छ। अन्तमा, यी सबै भुक्तानी गर्न करहरूको दर बढाउनु पर्दछ। तर यससँग सम्बन्धित एउटा राम्रो खबर छ कि यसले विश्वलाई अझ न्यायसंगत बनाउँदछ किनकि हामीले विश्वभर आधारभूत स्वास्थ्य मापदण्डहरू सुनिश्चित गर्नुपर्दछ।

केही व्यक्तिहरू विश्वास गर्छन् कि महामारी विश्वव्यापीकरणको अन्त्य हुनेछ। तर यसको विपरित, महामारीको अवधिले अझ बढी भूमण्डलीकरणलाई जन्म दिनेछ किनकि विश्वका समस्याहरू समाधान गर्न र सबै व्यक्तिको वैधानिक आवश्यकताहरू पूर्ति गर्न संयुक्त रूपमा मिलेर काम गर्नु आवश्यक छ।

भारतको लोकसभा सदस्य तथा पूर्वअर्थराज्यमन्त्री सिन्हाको लेख भारतको टेलिग्राफमा प्रकाशित लेखबाट साभार गरिएको हो ।