व्यवसायबाट मनग्ये आम्दानी गर्दै रोल्पाका द्वन्द्वपीडित सैनिक परिवार

रोल्पा । रोल्पाको सशस्त्र युद्धमा तत्कालीन विद्रोही नेकपा ( माओवादी) ले पहिलोपटक सेनामाथि गरेको आक्रमणमा परी २०५८ सालमा दाङमा रहेको ब्यारेकमा मारिएका थिए रोल्पा नगरपालिका–२ का ओमकुमारी डाँगीका श्रीमान् खड्कबहादुर डाँगी ।

श्रीमान्को मृत्युपछि चार वर्षका छोरा र एक वर्षीया छोरी एवं सासू ससुरा उनीप्रति आश्रित हुन पुगे । कमाइ गर्ने मुख्य मान्छेको मृत्युपछि उनलाई घरव्यवहार चलाउन निकै मुस्किल पर्यो ।

श्रीमान्को मृत्युपछि सैनिक कल्याणकारी कोषले उनलाई केही रकम उपलब्ध गरायो । सोही रकम लगानी गरी सदरमुकाम लिवाङमा ब्यूटीपार्लर सञ्चालन गरिन् । छोराछोरी पढाउन तथा घर व्यवहार चलाउन ब्यूटीपार्लरको आम्दानी नै उनको मुख्य आयश्रोत भएको छ । ब्यूटीपार्लरबाट उनले दैनिकरुपमा करिब पाँच हजार रुपैयाँ आम्दानी गर्दै आएकी छिन् ।

नेपाली सेनाको कल्याणकारी कोषबाट एक लाख रुपैयाँ सापटी लिई लिवाङमै कुटानी मिल शुरु गरिन् रोल्पा नगरपालिका–२ की शोभा डाँगीले । कुटानी मिलसँगै बेमौसमी तरकारी खेतीसमेत गर्न थालेकी उनले अहिले दुवै कमाइबाट मासिक ५० हजार रुपैयाँभन्दा बढी आम्दानी गर्दै आएकी छिन् ।

रोल्पा नगरपालिका–१ की मनकुमारी कँवरले सिलाइकटाइ गर्छिन् । नेपाली सेनाकी आश्रित परिवार हुन् उनी । सिलाइकटाइका साथै च्याउखेती समेत गरेर आम्दानी बढाउने सोचका साथ उनी नेपाली सेनाले सञ्चालन गरेको च्याउखेतीसम्बन्धी तालीममा सहभागी पनि भइन् । रोल्पा जिल्लामा नेपाली सेनाले सैनिकका श्रीमती, आश्रित परिवार र एकल महिलाको आयआर्जनका लागि दिँदै आएको तालीमबाट प्रत्यक्ष लाभान्वित भएका हुन उनीहरु ।

नेपाली सेनाले रोल्पामा सैनिकका श्रीमती, आश्रित परिवार र एकल महिलाको दैनिक जीविकोपार्जनमा सहयोग पुर्याउने उद्देश्यका साथ कृषिजन्य तालीम सञ्चालन गर्दै आएको छ । मध्यपश्चिम इपिसेन्टर कार्यालय, बाँके, जिल्ला कृषि विकास कार्यलय, रोल्पा र नेपाल इन्भेष्टमेन्ट बैंक, दाङको आर्थिक तथा प्राविधिक सहयोगमा यस्ता तालीम सञ्चालन हुँदै आएका छन् ।

२०७१ सालदेखि  दैनिक जीविकोपार्जन सुधारका यस्ता तालीम निरन्तर रुपमा सञ्चालन गर्दै आएको खड्ग दल गण, रोल्पाका सहायक गणपति धर्म बोगटीले जानकारी दिए । यस्ता तालीमले उनीहरुको जीवनस्तरमा परिवर्तन आउनेमा आफूहरु आशावादी रहेको उनले बताए । जिल्लामा सुन्तलाखेती, च्याउखेती, अदुवा प्रशोधन तालीम, मौरीपालन तालीमलगायतका तालीम सञ्चालन गरिएको बोगटीले बताए।

सेनाका श्रीमती, आश्रित परिवार र एकल महिलाका लागि सञ्चालित यस्ता तालीमले आयआर्जनका साथै परिवार तहको पोषणमा समेत सुधार गर्न मद्दत पुग्ने जिल्ला कृषि विकास कार्यालय, रोल्पाका वरिष्ठ कृषि विकास अधिकृत लालकुमार श्रेष्ठले बताए। जिल्लामा सबभन्दा बढी सम्भाव्यता भएका क्षेत्रको तालीम दिइएकाले व्यावसायिक ढंगले खेती गर्नेका लागि पनि राम्रो सम्भावना रहेको श्रेष्ठले बताए ।

सशस्त्र युद्ध तथा अन्य कारणले श्रीमान् गुमाएका एकल महिलालाई जीविकोपार्जनमा निकै समस्या हुँदै आएकाले यस्ता तालीमले उनीहरुलाई ठूलो राहत हुने मानवअधिकारका लागि एकल महिला समूह, रोल्पाका अध्यक्ष तुलसा आचार्यले बताए । जिल्लाभर रहेका एकल महिलाका लागि नेपाली सेनाले आगामी दिनमा यस्ता तालीममा निरन्तरता दिनुपर्ने आचार्यले बताए।

नेपाली सेनाको कल्याणकारी कोषको सहयोगमा जिल्लामा १२ जनाले विभिन्न व्यवसाय गर्दै आएका छन् । सहयोग प्राप्त उनीहरुमध्ये अधिकांशले सफलताका साथ व्यवसाय गर्दै राम्रो आम्दानीसमेत गर्दै आएको बताइएको छ ।

रोल्पा जिल्लामा द्वन्द्वकालीन समयमा पति गुमाएका एकल महिलाको संख्या ३२३ जना रहेको छ । यसैगरी, अन्य कारणबाट एकल भएका महिलाको संख्या जिल्लामा छ हजार ५०० भन्दा बढी रहेको बताइएको छ ।

घरको मुख्य मान्छेको मृत्युसँगै घरायसी व्यवस्थापनसमेत एकल महिलाले गर्नुपर्ने भएकाले उनीहरुको आयआर्जनमा यस्ता तालीमले मद्दत गर्ने बताइएको छ ।