नविल, इन्भेष्टमेन्ट र एभरेष्टसहित १३ बैंकको ‘आरओई’ घट्यो, प्रभुको छलाङ, कुन बैंकको के भयो ? (सूचिसहित)

काठमाडौं । बैंकहरुले अर्बमा नाफा कमाएको भन्दै चर्को आलोचना भइरहेको छ । ऋणीसँग महंगो ब्याज लिएर बैंक मोटाएको भन्दै व्यवसायीहरुले त सडक आन्दोलन नै गरे ।

बैंकको ब्याजदर घटाउने व्यवसायीको आन्दोलनको स्वरुप फेरिएको छ । यद्यपि उनीहरु अहिले पनि आन्दोलनमै छन् । आन्दोलनको नेतृत्व नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघले गरेको छ ।

बैंकहरु पनि उद्योग वाणिज्य महासंघको सदस्य हुन् । महासंघ भित्र बैंकिङ कमिटिमा सामान्य छलफलसमेत नगरी बैंकविरुद्ध आन्दोलन गरेको भन्दै महासंघकै पदाधिकारीहरुको तीब्र असन्तुष्टि छ ।

२०१३ को जुलाईमा इन्ड्रस्टी एभरेजमा २१.६९ प्रतिशतले बढेको आरओई २०१८ को जुलाईमा ६.३२ प्रतिशतले घटेको छ ।

जे होस्, व्याजदर आन्दोलनले पछिल्ला केही महिना बैंकर र व्यवसायीबीचको सम्बन्ध बिग्रिँदै गएकोछ ।

व्यवसायीहरुले बैंकको ब्याजदर तोक्न सरकारलाई दबाब दिएपछि बैंकका लगानीर्का र व्यवसयाीको सम्बन्ध विग्रिएको हो । बैंकका लगानीकर्ताहरुमा पनि व्यवसायीहरु नै छन् ।

हो बैंकहरुले अर्बमा नाफा कमाएका छन् । किनभने पछिल्लो ३ वर्षमा बैंकहरुले चुक्ता पुँजी ४ गुणाले बढाएका छन् । पुँजीको आकार बढेसँगै व्यवसायको आकार पनि बढेको छ । जसकारण धेरै वाणिज्य बैंकहरुको नाफा अर्ब नाघेको हो ।

नाफा त अर्ब नघाए । तर, के बैंकहरुले लगानीकर्ताको सम्पत्ति माथि दिने प्रतिफल पनि बढाइरहेका छन् त ? अहँ छैनन् ।

पछिल्लो ५ वर्षको बैंकहरुको रिटर्न अन इक्वीटी (आरओई) हेर्ने हो भने अधिकांश बैंकको घटेको छ । आरओई भनेको लगानीकर्ताको सम्पत्ति माथि बैंकले दिने प्रतिफल हो ।

बैंकमा लगानी गर्नेहरुको प्रतिफल दिनानूदिन घटिरहेका बेला केही समूहले अर्बको अंक हेरेर बैंकको नाफामा नजर लगाएको सानिमा बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत भुवन दाहाल बताउँछन् ।

‘अर्बको अंक होइन, आरओइको अवस्था के छ भनेर हेर्नुपर्छ,’ सीइओ दाहालले क्लिकमाण्डूसँग भने, ‘आरओई नै लगानीकर्ताले पाएको प्रतिफल हो ।’

२०१३ को जुलाईमा इन्ड्रस्टी एभरेजमा २१.६९ प्रतिशतले बढेको आरओई २०१८ को जुलाईमा ६.३२ प्रतिशतले घटेको छ ।

पाँच वर्षको अवधिमा सबैभन्दा बढी आरओई एभरेष्ट बैंकको घटेको छ । सन् २०१३ को जुलाईमा ४३.८३ प्रतिशत रहेको एभरेष्ट बैंकको आरओई सन् २०१८ को जुलाईमा २१.४६ प्रतिशत मात्रै छ । यो अवधिमा बैंकको आरओइ २२.३७ प्रतिशतले घटेको छ ।

त्यस्तै, नविल बैंकको ११.९१, इन्भेष्टमेन्ट बैंकको १८.१६, स्ट्यान्डर्ड चार्टर्डको १८.२९, नेपाल बंगलादेश बैंकको १७.२६ प्रतिशतले आरओई घटेको छ ।

त्यसैगरी, बैंक अफ काठमाण्डूको ८.२२, एसबिआइ बैंकको ७.५६, सिद्धार्थ बैंकको ६.८५, सिटिजन्सको ६.०२, एनआइसी एशियाको ५.३२ प्रतिशतले आरओई घटेको छ ।

त्यस्तै, एनसीसी बैंकको २.०२, हिमालयन बैंकको ०.५६, सनराइजको १.३० प्रतिशतले घटेको छ ।

तर, यो अवधिमा प्रभु बैंकको आरओई भने चमत्कारिकरुपमा बढेको छ । प्रभुको आरओई १४.७२ प्रतिशतले बढेको छ ।

त्यस्तै माछापुच्छ्रे बैंकको ७.७९, सेञ्चुरी बैंकको ४.३७, सानिमाको ४.३१, ग्लोबल आइएमइको २.९३, जनताको १.९२, मेगाको १.४३, सिभिलको १.०३, एनएमबिको १.०४ र प्राइम बैंकको ०.७५ प्रतिशतले आरओई बढेको छ ।